Europa voert een geharmoniseerde regeling in voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor textiel. De VVSG vindt het essentieel dat lokale besturen, die instaan voor huishoudelijk textielafval, een centrale rol krijgen. De regeling moet producenten aansporen tot duurzaam ontwerp, hergebruik en volledige inzameling. Hoogwaardige recyclage, traceerbaarheid en verplichte samenwerking met lokale besturen en sociale economie zijn daarbij belangrijk. De VVSG benadrukt in haar standpunt de belangrijke rol van lokale besturen en sociale economie en pleit voor een verplichte samenwerking binnen de UPV.
Het belangrijkste doel van de UPV is een duurzamere textielketen met minder milieuimpact. Voor de VVSG moet de UPV ook voldoende incentives bevatten om structureel overproductie van textiel van lage kwaliteit aan te pakken. Dat kan door
ecodesign vanuit de UPV te bevorderen
een verplicht percentage recycled content in nieuwe kledij
een tariefdifferentiatie in de milieubijdrage in functie van duurzaamheid
Alle textiel onder het toepassingsgebied
Het toepassingsgebied van de UPV is kledij, schoeisel en huishoudtextiel. Voor de VVSG is het belangrijk dat de UPV geldt voor alle textiel dat op de markt komt onder het toepassingsgebied. De producenten zijn dus ook verantwoordelijk voor wat naar hergebruik gaat en nog in het restafval zit.
Meerdere doelstellingen
Naast het verminderen van de milieu-impact van textiel, moet de UPV ook de kwalitatieve inzameling en verwerking van textielafval blijven garanderen. Daarom ziet de VVSG volgende doelstellingen relevant:
Een preventiedoelstelling (minder fast fashion, ecodesigndoelstellingen)
Een inzameldoelstelling (met aandacht voor zorgplicht van lokale besturen, betrokkenheid sociale economie en terugnameplicht voor winkels)
Een hergebruikdoelstelling (met onderscheid lokaal hergebruik (België), binnen Europa en daarbuiten)
Een recyclagedoelstelling (opgedeeld per materiaalstroom, vezel-tot-vezel recyclage)
Een doelstelling voor minder textiel in restafval (vast te stellen aan de hand van sorteeranalyses)
Vandaag ontbreken accurate en gedetailleerde data van afgedankte textielstromen, wat het moeilijk maakt om doelstellingen te bepalen. VVSG is daarom voorstander om via een monitoringsjaar de doelen ambitieus en realistisch vast te leggen.
Kostendekking en samenwerking met lokale besturen
Het is belangrijk dat producenten verantwoordelijk zijn voor alle kosten van inzameling, sortering en verwerking. De eventuele opbrengsten die naar het beheersorganisme vloeien, mogen niet leiden tot excessieve opbouw van reserves. Die opbrengst moeten doorstromen naar bijvoorbeeld een innovatiefonds om de beperkte recyclagecapaciteit te ontwikkelen en verbeteren.
De VVSG vraagt een samenwerking met de lokale besturen. Het is belangrijk dat de inzamelmethodes uit het Lokaal Materialenplan worden gerespecteerd. Een contract tussen het beheersorganisme en het lokaal bestuur legt de vergoeding vast die de totale kost voor het lokaal bestuur dekt.
Rol sociale economie en beheer UPV
Voor de VVSG is het belangrijk dat de sociale economie expliciet een rol krijgt in de UPV. Dat is cruciaal voor het behalen van de inzamel- en lokale hergebruiksdoelstellingen.
De VVSG is ook voorstander van een sterke betrokkenheid van de stakeholders bij de werking van beheersorganismen. Dit kan onder andere via een adviserend orgaan bestaande uit de meest relevante stakeholders. Het beheersorganisme rapporteert transparant over de vooruitgang in de doelstellingen aan dit adviesorgaan en deelt daarbij ook alle relevante data.
Gemeenten zijn juridisch verantwoordelijk voor de organisatie van de inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval. Om dat afvalbeleid in de praktijk om te zetten doen ze in grote mate beroep op intergemeentelijke samenwerking.
