Eén jaar BelRAI LTCF: verbeterde zorg en samenwerking
Magazine Lokaal
Sinds 1 juni 2023 werken de Vlaamse woonzorgcentra (wzc’s) verplicht met de BelRAI LTCF (Long Term Care Facilities) als zorgplanningsinstrument. In dit artikel praten we met twee BelRAI LTCF-trainers over hun ervaringen. We ontmoeten Jurgen Vancoillie, BelRAI-trainer en projectleider Zorg en IT-coach bij Motena, en Evy Van Heurck, gastvrijheidscoach en BelRAItrainer in wzc Immaculata (woonzorgnetwerk Edegem).
Op 1 juni vorig jaar werd de oude Katz-schaal voorgoed opgeborgen in het kader van zorgplanning. Sindsdien bepalen voorzieningen aan de hand van de BelRAI LTCF samen met de bewoners hun individuele zorgbehoeften en doelen en werken ze daarmee in het zorgplan. Op 1 juni 2024 was al zestig procent van de volledige populatie in de Vlaamse wzc’s ingeschaald. Een mooie prestatie, want BelRAI LTCF invoeren is complex.
Investeren vanaf de start
BelRAI LTCF proefdraaide tussen 2020 en 2022. In die tijd verzorgde het Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek de opleiding; projectcoaches ondersteunden de wzc’s gedurende het volledige traject. De deelnemende publieke wzc’s sloten aan bij het lerend netwerk BelRAI LTCF van de VVSG en via de stuurgroep van het proefproject verdedigde de VVSG hun belangen. Alle verworven inzichten kregen een plek in het draaiboek voor de sector.
Motena nam met wzc De Zilverberg deel. ‘We beslisten vier bijkomende BelRAI-trainers op te leiden om op organisatieniveau tot een realistisch implementatietraject te komen,’ vertelt Jurgen Vancoillie. ‘Op hun beurt leidden onze trainers al meer dan 140 indicatiestellers op; in mei zaten we aan inschalingspercentages tussen de 50% en 87%.’
Woonzorgnetwerk Edegem was ook snel overtuigd van de BelRAI maar kon niet deelnemen aan het proefproject. ‘Het wzc Immaculata heeft zes residenties, elk met 30 à 35 bewoners,’ zegt Evy Van Heurck. ‘De invoering verliep gefaseerd: we begonnen met twee residenties, ondersteund door een expertenorganisatie voor de eerste opleidingen. Elke residentie leidde ongeveer zeven medewerkers op tot indicatiesteller. Stap voor stap kwamen nieuwe residenties aan de beurt onder begeleiding van de eigen BelRAI-trainers. Een 40-tal indicatiestellers schaalden tegen eind mei 2024 al 90 tot 100% van de bewoners in. Daarvoor investeren we continu in opleidingen. Onlangs studeerden nog twee extra trainers af en leidde de voorziening intern veertien extra medewerkers op tot indicatiestellers.’
De manier van communiceren is door de BelRAI veranderd. Nu iedereen in het BelRAIverhaal mee is, observeren en noteren ze heel goed.
Een multidisciplinair verhaal schrijven
Beide voorzieningen vullen de BelRAI LTCF multidisciplinair in. In Motena is elke discipline verantwoordelijk om het onderdeel in te vullen dat aanleunt bij haar eigen functiegebied. ‘Zo benadert telkens een “expert” een bepaald onderdeel,’ vertelt Jurgen Vancoillie. ‘In een eerste golf spitsten we ons toe op de teamcoaches, verpleegkundigen en kinesisten, ergotherapeuten, woonleefbegeleiders en maatschappelijk werkers. We willen dat iedereen op de BelRAI-lijn komt, dus nemen we dit jaar ook de zorgkundigen mee.’ Ook wzc Immaculata werkt multidisciplinair om meer medewerkers aan te spreken en het draagvlak te vergroten. ‘Wij hebben logopedisten, kinesisten, ergotherapeuten, zorgkundigen, verpleegkundigen, hoofdverpleegkundigen, gastvrijheidscoaches en de medewerkers van de sociale dienst die bij ons indicatiestellers zijn,’ getuigt Evy Van Heurck.
Alle medewerkers binnen het wzc in het BelRAI-proces betrekken en hen dezelfde taal doen spreken was volgens Jurgen Vancoillie een van de grootste uitdagingen. ‘We zien dat onze medewerkers enthousiast zijn, omdat we elke zorgmedewerker betrekken in het BelRAI-traject. Maar elke discipline heeft een andere vooropleiding genoten, dus het is een uitdaging om je verhaal tijdens de opleiding aan elke discipline aan te passen.’ Ook Evy Van Heurck beaamt dit: ‘De manier van communiceren is door de BelRAI veranderd. Het was voor ons een grote vraag hoe we op een goede manier alle observaties tot bij de indicatiestellers kregen, zodat zij op een correcte manier scoorden. Nu iedereen in het BelRAI-verhaal mee is, observeren en noteren ze heel goed.’ ‘Medewerkers observeren en rapporteren inderdaad doelgerichter,’ beaamt Jurgen Vancoillie. ‘De inhoud van het zorgdossier is relevanter dan vroeger en gericht op de werkelijke behoeften van de bewoners. De BelRAI-taal is een uniforme taal, wat bijdraagt aan een beter zorgdossier en een gepersonaliseerd zorgplan,’ aldus Jurgen Vancoillie.
‘BelRAI verhoogt de kwaliteit van leven voor de bewoners, omdat we meer preventief werken. We vermijden problemen, zorgen dat mensen een groter comfort genieten en houden rekening met de wensen van bewoners en familie.
‘We hebben acht weken om een eerste beoordeling BelRAI LTCF af te nemen bij een nieuwe bewoner,’ vertelt Evy Van Heurck. ‘Zo krijgen we een holistisch beeld van onze bewoner en kunnen we zorg op maat aanbieden, opdat de bewoner zich sneller thuis zou voelen. Tijdens de eerste zes weken na opname organiseren we een eerste kernvergadering met bewoner, familie, medewerkers (multidisciplinair), de coördinerend raadgevende arts. Hier bespreken we onder andere het levensverhaal van de bewoner en de eerste BelRAI-resultaten. Dat laatste elementje staat nog in de kinderschoenen,’ nuanceert Evy Van Heurck. ‘Maar we merken wel al dat we onze nieuwe bewoners sneller kennen, omdat we de BelRAI-vragen beheersen en gericht observeren en vragen stellen.’
Naar de toekomst kijken
Het vorige instrument, de Katz-schaal, keek vooral naar wat de bewoner niet meer kon. De BelRAI kijkt juist naar wat de bewoner wel kan en identificeert potentiële problemen en acute noden. ‘BelRAI verhoogt de kwaliteit van leven voor de bewoners, omdat we meer preventief werken. We vermijden problemen, zorgen dat mensen een groter comfort genieten en houden rekening met de wensen van bewoners en familie,’ merkt Jurgen Vancoillie op.
Het instrument schetst een holistisch beeld van de bewoner. Dat ervaren ze ook in Edegem. Evy Van Heurck: ‘De resultaten hiervan komen overeen met hoe we onze bewoners kennen. Toch identificeren we af en toe blinde vlekken aan de hand van de BelRAI LTCF, wat leidt tot een betere zorg- en dienstverlening.’
De invoering is nog niet rond in de Vlaamse woonzorgcentra en gekende uitdagingen blijven tot op vandaag aanwezig. Jurgen Vancoillie: ‘De BelRAI borgen in de dagelijkse praktijk is een voortdurende uitdaging. Assessments plannen en beoordelen lukt goed, maar de multidisciplinaire bespreking van de resultaten is nog niet volledig geïntegreerd in de dagelijkse werking. We hopen dat het gebruik van de BelRAI op termijn net zo evident zal zijn als andere procedures die al jarenlang vlekkeloos verlopen. Bovendien willen we BelRAI verder integreren in de zorgdossiers. Daarom starten wij dit najaar met een nieuw zorgdossier geschreven in de BelRAI-taal. Zo verandert “een volledig toilet uitvoeren” in “persoonlijke hygiëne totale afhankelijkheid”. Dit zou de observaties en rapportages verbeteren, maar ook de objectiviteit en kwaliteit van de zorgplannen verhogen. Veel voorzieningen staan nog niet zo ver, maar binnen Motena beginnen we hier graag nu al mee,’ getuigt Jurgen Vancoillie.
Een andere uitdaging is de continuïteit van opleidingen en intervisie, zodat iedereen dezelfde taal spreekt en de assessments degelijk blijven. De voorzieningen moeten zelf instaan voor de opleidingen. Iedereen opleiden tot indicatiesteller is niet voor elke voorziening wenselijk, gezien de grote tijdsinvestering die de opleiding en intervisie vergt. Daarom bieden beide voorzieningen voor de andere medewerkers een beknopte BelRAI-taal-opleiding, zodat ze toch dezelfde taal spreken en zich betrokken voelen.
Zowel Motena als Woonzorgnetwerk Edegem ziet de rol van de BelRAI-trainer graag nog verder evolueren naar een referentiefunctie binnen de organisatie. Een BelRAI-trainer moet niet alleen opleidingen geven maar ook het continue proces van BelRAI ondersteunen. ‘In praktijk hebben er bij ons twee personen deze referentiefunctie en zouden we dat explicieter moeten kunnen benoemen,’ aldus Evy Van Heurck. Jurgen Vancoillie beaamt dit: ‘De functie vraagt veel competenties die voortdurend verder moeten ontwikkelen: opleiding organiseren, inschalingen inplannen, resultaten analyseren… Nu is dit vaak een deelfunctie. Een officiële referentiefunctie zou tot meer erkenning leiden.’
Een extra uitdaging doet zich voor bij de financiering van de wzc’s. ‘Het huidige financieringssysteem, gebaseerd op de Katz-schaal, voldoet niet altijd aan de praktijkbehoeften. Vaak merken we dat we maar een beperkte vergoeding krijgen voor bewoners die meer begeleiding en zorg nodig hebben, terwijl we voor bewoners die minder tijdsinvestering vereisen, juist meer financiële middelen ontvangen. BelRAI biedt de mogelijkheid om naar gepersonaliseerde financiering te gaan, wat ook de doelstelling van Vlaanderen is,’ aldus Jurgen Vancoillie.
Als beide organisaties nu terugblikken op ruim één jaar BelRAI LTCF, dan stellen ze vast dat de zorgkwaliteit en de multidisciplinaire samenwerking aanzienlijk verbeterd zijn. Hoewel er nog uitdagingen zijn, ervaren ze duidelijk al de voordelen in de dagelijkse praktijk. Het is een proces van voortdurende verbetering en aanpassing, waarbij de betrokkenheid en inzet van alle medewerkers onontbeerlijk zijn.
Jurgen Vancoillie concludeert: ‘Zonder twijfel biedt het BelRAI-instrument aanzienlijke voordelen voor onze bewoners. Dankzij dit instrument ontvangt elke bewoner zorg op maat. Voor de medewerkers die de inschalingen uitvoeren, is er ook positief nieuws. Na verloop van tijd gaat het invullen eenvoudiger, ondervinden de medewerkers, en ontvangen ze steeds meer ondersteuning vanuit het zorgdossier. Zo stuurt het dossier bepaalde gegevens direct naar het assessment door. Onze trainers blijven zich verder specialiseren in de BelRAI-materie en ontwikkelen de benodigde vaardigheden om hun taak perfect te vervullen. Ze verdienen een pluim. Ik maak dus graag van de gelegenheid gebruik om onze medewerkers te bedanken voor hun enorme inzet in dit proces.’
