VVSG vraagt realistische aanpak voor bindend sociaal objectief

Vanaf 2025 legt de Vlaamse overheid lokale besturen een bindend sociaal objectief (BSO) op: tegen 2042 moeten er 50.000 sociale huurwoningen bijkomen. Wie zijn doel niet haalt, dreigt een bijdrage in de huurpremie te moeten betalen. De VVSG steunt de ambitie, maar maakt zich zorgen over het sanctiemechanisme. Lokale besturen erkennen de nood aan extra sociale woningen en willen hieraan meewerken, maar ze kunnen die opdracht alleen waarmaken met voldoende middelen, duidelijke kaders en sterke partners. De VVSG vraagt dat Vlaanderen hen hierin voluit ondersteunt.

Straf lokale besturen niet voor wat buiten hun invloed ligt

De VVSG vraagt dat voortgangstoetsen vertrekken vanuit een positief verhaal. Monitoring is zinvol, maar het dreigen met sancties creërt een negatieve dynamiek. Dit kan ook een precedent zijn voor andere beleidsdomeinen waarin Vlaanderen doelstellingen wil halen via gemeenten.Lokale besturen zijn wel regisseur van het lokaal woonbeleid, maar bouwen zelf geen sociale woningen. Ze zijn afhankelijk van woonmaatschappijen, grondeigenaars en andere partners. Gemeenten mogen niet  gestraft worden voor factoren waarop ze zelf weinig impact hebben.

Investeer in sterke woonmaatschappijen

Sterke woonmaatschappijen zijn een sleutel tot succes. Ze moeten voldoende personeel, middelen en expertise hebben om overal in hun werkingsgebied projecten op te starten, ook in gemeenten met een laag of geen BSO. De VVSG vraagt extra steun om het inhuren van woningen verder uit te bouwen en de opgebouwde SVK-expertise te behouden. Zeker in gemeenten met weinig beschikbare gronden blijft dit instrument cruciaal.

Financiering is essentieel

De financiering van nieuwe sociale woonprojecten moet sluitend zijn. Gemeenten en woonmaatschappijen hebben ook voldoende middelen nodig om een actief en strategisch grondbeleid te voeren, ook als er nog geen concreet woonproject gepland is. Investeringen moeten niet alleen nieuwe sociale woningen mogelijk maken, maar ook renovatie en onderhoud van het bestaande patrimonium ondersteunen. Alleen zo vermijden we leegstand en behouden we de kwaliteit van sociale woningen. De focus op nieuwbouw mag renovatie en instandhouding niet verdringen.

Zorg voor duidelijke kaders en praktische instrumenten

Om het bindend sociaal objectief waar te maken, moeten woon- en ruimtelijke doelstellingen beter op elkaar aansluiten. De principes van de bouwshift blijven daarbij het uitgangspunt, maar ook de gronden van woonmaatschappijen moeten gevaloriseerd kunnen worden. Gemeenten en woonmaatschappijen hebben daarvoor voldoende instrumenten nodig, zoals  rechtszekerheid om sociaal wonen op te nemen in private projecten en bestaande instrumenten om  samen te werken met private partners kunnen geoptimaliseerd worden.

Geef gemeenten tijd en flexibiliteit

Gemeenten willen weten hoe hun bindend sociaal objectief (BSO) precies berekend wordt. Ze hebben duidelijke en correcte gegevens nodig om hun rol als regisseur van het woonbeleid goed te kunnen opnemen. Het is positief dat gemeenten hierover afspraken kunnen maken in een overeenkomst met de Vlaamse overheid. Maar de tijd om die afspraken voor te bereiden, is  kort. Gemeenten vragen om snel hun definitieve cijfers te krijgen, zodat ze op tijd kunnen plannen.

Gemeenten mogen hun BSO-doelstellingen ruilen met andere gemeenten, maar alleen binnen hetzelfde gebied van hun woonmaatschappij. Dat beperkt de mogelijkheden. Gemeenten willen ook kunnen samenwerken met buurgemeenten buiten dat gebied, zodat ze samen een sterker regionaal woonbeleid kunnen voeren.

Werk samen aan gedeelde verantwoordelijkheid

De VVSG benadrukt dat gemeenten het bindend sociaal objectief (BSO) niet alleen kunnen waarmaken. Alleen met een sterke samenwerking tussen lokale besturen, woonmaatschappijen en de Vlaamse overheid is dit haalbaar. Dat begint met heldere communicatie die inzet op samenwerking, gedeelde verantwoordelijkheid en maatschappelijke meerwaarde. Alle partners moeten samen zorgen voor voldoende draagvlak.

Lees het volledige standpunt, dat we ook per brief aan minister van Wonen Melissa Depraetere overmaakten.