Lokale besturen versnellen de aanpak van kwaliteitsvolle huurwoningen

Steeds meer gemeenten verplichten het conformiteitsattest: intussen zijn het er 118. Dat attest bevestigt dat een woning voldoet aan de normen voor veiligheid, gezondheid en comfort. Lokale besturen voerden bijna 45.000 woningonderzoeken uit in 2024, tegenover 16.455 in 2020. Het aantal afgeleverde attesten verdubbelde tot 22.485. De VVSG steunt de Vlaamse ambitie om het attest te verplichten en vraagt daarbij voldoende ondersteuning, betrouwbare gegevens over de huurmarkt en een stabiel kader dat kwaliteit en betaalbaarheid in evenwicht houdt. Dat benadrukten we deze week op de VVSG-woondag in Tienen.

Gemeenten verbeteren de woningkwaliteit, maar ook de werkdruk stijgt

De VVSG ondersteunt de ambitie van de Vlaamse overheid om elke woning conform te maken. Iedereen verdient een woning die veilig en kwaliteitsvol is. Nu is 15% van de private huurwoningen en 18% van de sociale huurwoningen in Vlaanderen ongeschikt of onbewoonbaar met ernstige structurele gebreken (bron: woonsurvey 2023(opent nieuw venster)). Gemeenten zetten daarom sterk in op woningonderzoeken en attesten. Dat leidt wel tot hoge werkdruk. 

De controle is maar een deel van het traject: gemeenten begeleiden eigenaars, voeren gesprekken over oplossingen, volgen dossiers op en starten zo nodig procedures op,” stelt Wim Dries, voorzitter van de VVSG. Ook eigenaars die niet onder een verplichting vallen vragen steeds vaker vrijwillig een attest aan, waardoor de vraag verder stijgt. “Zonder bijkomende capaciteit en aangepaste handhavingstools, vrezen we dat net de slechtste woningen uit beeld raken omdat ze tijdsintensieve nazorg vergen”, waarschuwt Liliane Vanhelden, coördinator van IGS “Best wonen tussen Zoet & Zout”.

Een verplicht conformiteitsattest vraagt stevige ondersteuning en betrouwbare data

Gemeenten vragen dan ook dat Vlaanderen een algemene verplichting koppelt aan voldoende personeel en eenvoudigere procedures. Woningcontroleurs en administratieve medewerkers moeten de groeiende instroom aan dossiers kunnen verwerken en opvolgen. Dat staat ook zo in het VVSG-memorandum. 

Betrouwbare gegevens zijn hierbij essentieel. Gemeenten weten vaak niet welke woningen verhuurd worden en wie de eigenaar is. Dat bemoeilijkt detectie, opvolging en handhaving. Ook de huidige sanctiemogelijkheden, zoals GAS-boetes, hebben onvoldoende effect in zwaardere dossiers.

Vertrek van een totaalvisie en werk in overleg met lokale besturen

Een algemene verplichting werkt alleen binnen een breed beleid dat inzet op kwaliteit én betaalbaarheid. Dat vraagt afstemming tussen woonbeleid, stedenbouw en andere regelgevingen, zodat eigenaars en gemeenten geen tegenstrijdige boodschappen krijgen.

Om na te gaan wat het effect kan zijn van een verplichte attestering op huurprijzen, het aanbod en kwetsbare huurders, vraagt de VVSG een grondige impactanalyse in steden en gemeenten die al jaren met een verplichting werken.

Lokale besturen willen mee aan tafel zitten bij de verdere uitwerking van de maatregel. Ze vragen voldoende autonomie om het instrument werkbaar toe te passen en zich te richten op woningen met de grootste problemen. Een stabiel kader, voldoende middelen en maatwerk zijn nodig om te voorkomen dat andere lokale opdrachten in de verdrukking komen of huurders in moeilijkheden raken,” besluit Dries.

De cijfers over de onderzoeken en attesten zijn afkomstig uit het jaarverslag van het Agentschap Wonen in Vlaanderen.(opent nieuw venster)