Zware Vlaamse begrotingsbijsturing raakt ook lokale besturen
Nieuws
De Vlaamse regering kondigt een ingrijpende begrotingscorrectie aan: 1,5 miljard euro aan maatregelen met het doel een evenwicht te bereiken tegen 2027. Een aantal keuzes hebben directe gevolgen voor lokale besturen. Dat maakt het voeren van een duurzaam lokaal beleid er niet makkelijker op.
Groei gemeentefonds behouden
Voor de gemeenten blijft het Gemeentefonds behouden, inclusief de geplande groei. Dat is essentieel en positief. Er komen ook gerichte investeringen, zoals 5 miljoen euro voor zes gemeenten met grootstedelijke uitdagingen en bijkomende steun voor landelijke gemeenten ter versterking van de open ruimte.
Tegelijk zijn er besparingen die lokaal zeker voelbaar zullen zijn: het budget stadsvernieuwing verdwijnt, het budget voor grootstedelijk beleid daalt met 2/3 en er zijn besparingen in ontwikkelingssamenwerking en de ouderen- en gezinszorg. Ook het knippen in subsidies zet middelen voor bovenlokale partners en lokale projecten onder druk.
De extra milieuheffing voor de verbranding van restafval heeft een impact op de Vlaamse gemeenten van 11 à 12 miljoen euro per jaar. We vernemen ook dat de Vlaamse tussenkomst in de responsabiliseringsbijdrage voor pensioenen vanaf 2027 met 38 miljoen wordt afgeroomd. Dat is een serieuze streep door de rekening. Lokale besturen zitten vandaag in de laatste rechte lijn van hun meerjarenplanning 2026-2031. In elk geval betekent deze ingreep een forse koerswijziging tegenover de plannen die de Vlaamse regering bij haar aantreden een jaar geleden aankondigde.
Maatschappelijke return
Voor gezinnen betekent de septemberverklaring een hogere (te betalen) zorgpremie en een beperking van de basistegemoetkoming in de ouderenzorg, wat kwetsbare ouderen treft. De kans bestaat dat dit tot extra hulpvragen bij de OCMW's leidt. Positief zijn de extra investeringen in toegankelijke kinderopvang, taalondersteuning vanaf de kleuterklas en het wegwerken van wachtlijsten in de zorg.
Breder maatschappelijk snijdt de Vlaamse regering in de steun voor hernieuwbare energie en herleidt ze ontwikkelingssamenwerking tot noodhulp en multilaterale trajecten. Voor de Vlaamse regering passen deze keuzes in een bredere disciplineoefening, met gerichte investeringen waar de regering maatschappelijke return verwacht. Zo komen er ook extra middelen voor de Blue Deal en Mobiliteit.
Lokale besturen willen besturen op de lange termijn
De minister-president benadrukt het belang van lokale besturen als eerstelijnsoverheid, maar de aangekondigde besparingen dreigen bij de lokale besturen (en hun inwoners) terecht te komen. De VVSG blijft daarom aandringen op voldoende en voorspelbare middelen, zodat gemeenten hun meerjarenplannen en investeringsbeloften aan de bevolking kunnen waarmaken. Stabiliteit en financiële zekerheid zijn cruciaal om het lokale beleid krachtig en toekomstgericht te houden.
De VVSG volgt de verdere uitrol van de maatregelen nauwgezet en informeert de lokale besturen zodra er nieuwe informatie is.
