Deze week presenteerde Mario Draghi, de voormalige voorzitter van de Europese Centrale Bank, zijn langverwachte rapport over het concurrentievermogen van de Europese Unie. In het rapport pleit Draghi voor een forse verhoging van de investeringen, ongeveer 700 miljard euro extra per jaar, om de economie te digitaliseren, koolstofarm te maken en de defensiecapaciteit te versterken. Draghi's rapport volgt op een eerder rapport over de toekomst van de interne markt door de voormalige Italiaanse premier Enrico Letta. Het is nu aan de nieuwe Europese Commissie die momenteel gevormd wordt, om werk te maken van de aanbevelingen uit het rapport.
Eén van de thema’s die Draghi in zijn rapport als prioritair bestempelt voor de economische hervorming, is decarbonisatie. Hij haalt enkele obstakels aan die in de weg staan zoals de lange duur van vergunningsprocedures voor hernieuwbare energieprojecten. Windparken moeten in sommige lidstaten tot negen jaar wachten op goedkeuring. Bij zonne-energieprojecten kan het drie tot vier jaar duren, tegenover slechts één jaar in sommige landen. Hoewel de EU initiatieven nam om deze procedures te versnellen, blijven problemen zoals een gebrek aan administratieve capaciteit en digitalisering een groot obstakel. Volgens het rapport geeft 69% van de gemeenten in de EU aan dat ze onvoldoende vaardigheden hebben op het gebied van de beoordeling van milieu- en klimaateffecten. Ook in Vlaanderen zien we dat probleem. Daarom biedt de VVSG via het Netwerk Klimaat opleidingen aan om gemeenten te ondersteunen en hun expertise op dat gebied te versterken.
Draghi stelt voor om een "28e regime" in te voeren: een speciaal juridisch kader naast de 27 nationale regels voor grote energieprojecten zoals interconnectoren en offshore windparken. Dat zou ook gelden voor grootschalige hernieuwbare energieprojecten, zoals grote windparken in de Noordzee. Hierdoor kunnen vertragingen bij lokale vergunningverlening worden omzeild.
Daarnaast wijst het rapport op de noodzaak om de koppeling tussen hernieuwbare energieprijzen en volatiele fossiele brandstofprijzen te doorbreken, en stelt voor om energiekosten te verlagen door een gemeenschappelijk maximumtarief voor heffingen in de hele EU vast te stellen.
Toekomst cohesiefondsen
De EU heeft een lange traditie van programma's die de convergentie tussen regio's bevorderen, maar de cohesiefondsen moeten worden aangepast aan de veranderende dynamiek van handel en innovatie. De EU moet ervoor zorgen dat meer ‘steden en regio's’ kunnen deelnemen aan de sectoren die de toekomstige groei zullen aandrijven. Draghi pleit ervoor dat cohesiefondsen meer gericht worden op innovatie en het versterken van de groene en digitale transitie, in lijn met bredere EU-doelstellingen zoals de energietransitie en verduurzaming. Hiervoor zal het cohesiebeleid zich opnieuw moeten richten op gebieden als onderwijs, vervoer, huisvesting en digitale connectiviteit die de aantrekkelijkheid van een reeks verschillende steden en regio's kunnen vergroten.
