Antwerpen zet in op kwaliteit en toegankelijkheid in BOA
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Grote Markt 1
2000 Antwerpen
België
Wat is er gebeurd?
In Antwerpen is er een grote diversiteit in aanbod en organisatoren buitenschoolse opvang. Scholen organiseren voor- en naschoolse opvang, er zijn 11 initiatieven buitenschoolse opvang en tijdens de schoolvakanties organiseren zowel de stad als verschillende andere actoren een vrijetijdsaanbod. Sinds juli 2021 neemt de jeugddienst van de stad formeel de regie op voor BOA.
In de overgangsfase tot 2026 bereiden ze samen met verschillende actoren de uitrol van BOA voor. Hiervoor brachten ze eerst in kaart welke actoren vandaag al een rol spelen in het buitenschools opvangaanbod. Ze hanteerden daarvoor een brede blik en brachten niet enkel organisatoren kinderopvang, maar ook scholen, welzijnsorganisaties, enz. in beeld.
Om het BOA-verhaal te verspreiden maken ze volop gebruik van al bestaande overlegstructuren, zoals de klankbordgroep binnenschoolse opvang, het lokaal overleg kinderopvang en het lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie.
Daarnaast stelden ze specifiek voor BOA een lokaal samenwerkingsverband samen. Dit samenwerkingsverband bestaat uit scholen, vrijetijdsactoren, welzijnsorganisaties, stedelijke diensten, enz. Er zijn geen vaste vertegenwoordigers, iedereen die zich betrokken voelt kan deelnemen. Deze groep komt 2 tot 3 keer per jaar samen en geeft richting aan de uitwerking van het decreet buitenschoolse opvang en activiteiten en geeft advies aan het lokaal beleid.
Vanuit het lokaal samenwerkingsverband ontstonden een aantal adviesgroepen die werken rond een specifiek thema, waarover ze advies geven. Er zijn adviesgroepen over onder andere het kwaliteitskader, toegankelijkheid, gedeeld ruimtegebruik, begeleiders.
Het overleg resulteerde in 2022 in drie oproepen over kwaliteitsvolle voor- en naschoolse opvang (via kwaliteitscoördinator voor scholen); toegankelijke voor- en naschoolse opvang (via kansentarief); en toegankelijk vrijetijdsaanbod (via kansentarief). De oproepen rond voor- en naschoolse opvang worden elk schooljaar herhaald, aangevuld in 2023 met een oproep rond naschools activiteitenaanbod.
Waarom?
Vertrekkend vanuit de Antwerpse context, waar momenteel weinig erkende opvangplaatsen zijn en voor- en naschoolse opvang vooral georganiseerd wordt door de scholen, hebben ze ervoor gekozen om de huidige situatie te versterken en in te zetten op de ontzorging van scholen.
De focus op toegankelijkheid en het wegnemen van drempels is gebaseerd op de Antwerpse cijfers, met bijna 30 procent kinderen geboren in kansarmoede, 40 procent kinderen met het statuut verhoogde tegemoetkoming en 2400 leerlingen in buitengewoon basisonderwijs.
Het beoogde resultaat
Scholen krijgen middelen om in een samenwerkingsverband met 4 scholen een kwaliteitscoördinator aan te werven die de voor- en naschoolse opvang coördineert. De weg van bewaking naar kwaliteitsvolle opvang is lang, maar de scholen in het pilootproject geven alvast aan dat ze zich ontzorgd voelen door de aanwerving van een kwaliteitscoördinator.
Door de invoering van een uniform kansentarief voor de voor- en naschoolse opvang en een kansentarief van 80% korting bij organisaties die vakantieaanbod organiseren zien we een grote stijging van het gebruik van het kansentarief. Daarnaast werken we met de scholen en organisaties aan het wegwerken van andere drempels aan de hand van de 9 B’s van toegankelijkheid.
Het kwaliteitskader(opent nieuw venster) helpt lokale partners om de kwaliteit van hun aanbod te verbeteren.
Wat waren de uitdagingen?
- Scholen en organisaties aarzelen nog om in te stappen omdat ze zekerheid willen over de verderzetting van de projecten na de overgangsfase.
- Aan kwaliteit bouwen vraagt tijd en vooral ook betrokken en competente begeleiders. Die begeleiders vinden en houden (in een correct en betaalbaar statuut) is een uitdaging, en zeker als je ook oog wil hebben voor de toegankelijkheid en betaalbaarheid van je (opvang)aanbod.
- De “losvaste” structuur van het lokaal samenwerkingsverband zorgt ervoor dat je vooral gemotiveerde mensen aantrekt. Je moet wel waakzaam zijn dat iedereen, ook de minder gemotiveerde actoren, voldoende betrokken blijft.
De succesfactoren
- Luister goed naar de bekommernissen van de betrokken actoren. Negeer deze bekommernissen niet, maar geef ze een plaats in je BOA-traject.
- Door eigen stadsdiensten te betrekken in het lokaal samenwerkingsverband zorg je ervoor dat ook intern er voldoende gedragenheid blijft bestaan.
- Antwerpen krijgt tijdens de overgangsperiode een overgangssubsidie die ze gebruiken om een aantal pilootprojecten op te zetten. Vanuit deze experimenten willen ze uitzoeken hoe een BOA-aanbod op maat van elk kind in Antwerpen eruit kan zien. De pilootprojecten maken zichtbaar wat hun aanpak in de praktijk betekent, en het enthousiasme inspireert anderen.
- Vertel je verhaal (en blijf het vertellen): communicatie is belangrijk om ouders en partners te blijven informeren over wat er reilt en zeilt in het BOA-landschap.
Tips voor andere gemeenten
- Neem de tijd om een netwerk uit te bouwen en luister echt naar de zorgen en noden van de partners.
- Formuleer een gezamenlijke visie, dat maakt het makkelijker om tot concrete doelstellingen en betrokkenheid van de partners te komen.
Algemeen contact
- SabineLefeverThemaverantwoordelijke vrijetijd kinderen en jongeren stad Antwerpen
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.