Binnenkort ook volledig anonieme bezwaren bij een omgevingsvergunning?

Binnenkort zullen bezwaren tegen een omgevingsvergunning volledig anoniem kunnen. Dat staat in een recente wijziging van het omgevingsvergunningsbesluit. De VVSG adviseerde om anonieme bezwaren niet toe te laten. (standpunt van onze Raad van Bestuur van 21 december 2022)

De wijzigingen in het ontwerpbesluit gaan over volgende punten:

1. Digitale inzage van het volledige dossier tijdens het openbaar onderzoek en tijdens de beroepstermijn na de beslissing.
   Ook de auteursrechtelijk beschermde plannen zullen via het Omgevingsloket online raadpleegbaar zijn; dit laatste is mogelijk gemaakt door een nieuwe federale uitzondering op de auteursrechten.
   Tijdens de beroepstermijn na de beslissing zullen ook de adviezen en bezwaren online raadpleegbaar zijn.
    
2. Bezwaren gaan via het Omgevingsloket ook naar de adviesinstanties en de aanvrager, zodat die daarmee rekening kunnen houden. Bij bezwaren via het loket ziet de aanvrager echter niet de persoonsgegevens van de bezwaarindiener.
   Bezwaren kunnen op twee manieren binnenkomen: via het Omgevingsloket (digitaal online) of daarbuiten, bv. op papier (analoog). 
   Bij bezwaren via het loket, is de standaard dat zij openbaar zijn zonder de persoonsgegevens.
   Bij andere bezwaren laat het ontwerpbesluit die tussenoplossing niet toe: het bezwaar dat niet via het loket binnekomt, wordt volledig openbaar, met persoonsgegevens als die er in staan (dus meer info openbaar dan voor een bezwaar via het loket). Als de bezwaarindiener dat wil vermijden, dan moet hij anoniem indienen.
    
3. “Structurele beslissingsinhoud”: Door de belangrijkste gegevens van de aanvraag en de beslissing te verwerken in aparte digitale velden, kan deze in het Omgevingsloket digitaal worden hergebruikt, bv. voor een volgende aanvraag of voor monitoring (databank). 

Standpunt VVSG

De VVSG steunt de verruiming van de digitale inzagemogelijkheden en het valoriseren van de digitale informatie in het loket voor hergebruik in latere processen; dat zijn net vragen van de VVSG die hiermee ingelost worden.
Wel maken wij een andere procedurele keuze dan het ontwerp om de privacy van bezwaarindieners te respecteren zonder anonieme bezwaren toe te laten. Voor de VVSG is de bescherming van de persoonsgegevens is een essentiële voorwaarde om bezwaarindieners niet nodeloos af te schrikken.

Anonieme bezwaren willen we echter niet toelaten. Dan zou de drempel te laag zijn. (Overigens zal een beroepsindiener nadien niet kunnen inroepen dat “zijn” anoniem bezwaar niet werd beantwoord). Bovendien is onze voorkeur dat bezwaren online (via het Omgevingsloket) digitaal ingediend worden, zonder papieren bezwaren uit te sluiten. Daarom mag een papieren bezwaar niet ‘voordeliger’ zijn dan online. Dat is in het ontwerp echter wel het geval: een papieren bezwaar heeft nl. het voordeel dat het anoniem kan zijn.

De standaardoplossing voor bezwaren via het loket - de inhoud openbaar, de persoonsgegevens niet - moet volgens ons gelden voor alle bezwaren, ongeacht via welke weg ze binnenkwamen. Nadeel voor de gemeente is dan wel dat zij bij papieren bezwaren de persoonsgegevens manueel zal moeten weg-”lakken” vooraleer zij het bezwaar inscant en oplaadt in het Omgevingsloket, wat extra werklast kan meebrengen. We suggereren daarom dat de indientermijn korter zou zijn voor bezwaren die niet via loket verlopen. Dit is een van de wijzigingen aangekondigd in de conceptnota van de Vlaamse regering over de evaluatie van de omgevingsvergunningsporcedure (11.02.2022).

We missen een overzicht van de andere voorgenomen wijzigingen van de omgevingsvergunningsprocedure. Er is sprake van een aanpassing van het vrijstellingenbesluit, het zgn. verzameldecreet wil verordeningen met vergunningsplichten afschaffen,...