Straatbomen in gevaar: 8 verenigingen naar Grondwettelijk Hof

Heel wat bomen op het openbaar domein dreigen te moeten verdwijnen door een wijziging van het Burgerlijk Wetboek. Om die wetswijziging aan te vechten trekken Bond Beter Leefmilieu, BOS+, Centrum Duurzaam Groen, Natuurpunt, Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG), Voetgangersbeweging/Infopunt Publieke Ruimte, Trage Wegen en WWF samen naar het Grondwettelijk Hof.

Volgens de geplande aanpassing zouden de regels van het Veldwetboek - die gelden tussen buren - ook van toepassing worden op het openbaar domein. Dat houdt in dat bomen op minstens twee meter van de perceelsgrens zouden moeten staan, overhangende takken gesnoeid kunnen worden en doorgroeiende wortels doorgesnedenmogen worden.

Waarom de bomen kappen waar burgers naar snakken?

Die nabuur-regels zijn te begrijpen vanuit de bekommernis om burenruzies te voorkomen, maar op het openbare domein zijn ze onnodig en zelfs onwenselijk. Per definitie staan straat- en laanbomen immers dicht bij de perceelsgrens met de omwonenden.

Naburen van een straatboom zouden door deze aanpassing het recht krijgen om op eigen initiatief overhangende takken te snoeien of doorgroeiende wortels door te snijden na een ingebrekestelling. Op die manier worden tienduizenden bomen in het publieke domein vogelvrij verklaard, net nu iedereen snakt naar meer groen in de buurt.

Om nog te zwijgen van de verkoelende werking die bomen hebben in de stad tijdens hete zomers. Een volwassen boom heeft namelijk een natuurlijk koelvermogen van 20 tot 30 kW: het equivalent van vijf tot tien airco’s.

Groen houdt de woonomgeving leefbaar

Bovendien wordt het door deze afstandsregels een stuk moeilijker om nog nieuwe bomen te planten op het publieke domein. Zo legt de wetswijziging meteen ook een bom onder het groen van de toekomst.

Een coalitie van middenveldverenigingen (Bond Beter Leefmilieu, BOS+, Centrum Duurzaam Groen vzw, Natuurpunt, Vereniging voor Openbaar Groen vzw, vzw Trage Wegen, WWF en vzw Voetgangersbeweging/Infopunt Publieke Ruimte) vraagt daarom aan het Grondwettelijk Hof om deze wetswijziging ongedaan te maken. Bomen op het openbaar domein moeten volgens de coalitie expliciet gescheiden worden van de burenregels over plantafstand, overhangende takken en doorgroeiende wortels.

Het Grondwettelijk Hof oordeelde trouwens in een arrest van 2017 al eens dat het redelijk is om een onderscheid te maken tussen bomen op privégrond en bomen op het openbaar domein. En dat net omwille van de maatschappelijke meerwaarde van straat- en laanbomen.
De nieuwe wetgeving zou pas in werking treden in september 2021. Tot zolang blijven de huidige regels van kracht en verandert er dus niets.

De initiatiefnemers hopen alvast dat het Grondwettelijk Hof zich voor die datum uitspreekt over de procedure of dat de regeling alsnog wordt aangepast. Voorts benadrukken ze dat het belangrijk is dat lokale besturen hun engagementen om het openbaar domein te vergroenen onverminderd aanhouden.