Europese steun: financiering patrimonium

Het LIFE-programma financiert projecten op het gebied van milieu, klimaat en energie. 

Binnen het subprogramma Milieu kan steun verkregen worden voor projecten rond circulaire economie, afvalbeheer, energie-efficiëntie, etc. Ook het subprogramma Klimaat biedt mogelijkheden voor de lokale besturen. Met name voor stedelijke aanpassing en ruimtelijke ordening in het kader van klimaatadaptatie en -mitigatie. 

Binnen het luik “Clean Energy Transition” wordt de overgang naar een energie-efficiënte, klimaatneutrale en veerkrachtige economie ondersteund door coördinatie- en ondersteuningsacties in heel de Unie. De bedoeling is om hierbij onder meer lokale besturen nauw te betrekken. 

Horizon Europe is het kaderprogramma van de EU voor onderzoek en innovatie en wil de wetenschappelijke en technologische basis van de EU versterken.   

De tweede pijler focust op wereldwijde uitdagingen en bestaat uit zes clusters, waaronder cluster vijf: Klimaat, energie en mobiliteit. 

Daarnaast heeft Horizon Europe een reeks maatregelen geïntroduceerd om gedurfde, inspirerende en meetbare doelstellingen binnen een bepaalde termijn te verwezenlijken: de Missies. Er zijn vijf missiegebieden afgebakend, waaronder de Cities Mission waarbij men tegen 2030 minstens 100 klimaatneutrale steden wil realiseren.  

Zowel onder cluster vijf als onder de Cities Mission zullen regelmatig oproepen verschijnen die relevant kunnen zijn voor de renovatie van patrimonium. Voorbeelden van projecten waar Vlaamse steden aan deelnemen zijn oa Falco en SURE2050 

Bij vragen kan je terecht bij het contactpunt voor Horizon Europe in Vlaanderen.

EUCF ondersteunt gemeenten bij het ontwikkelen van investeringsconcepten die de financiering van actieplannen voor klimaat en energie mogelijk moeten maken. De subsidie bestaat uit een vast bedrag van 60.000 euro voor de ontwikkeling van een investeringsconcept. Hieronder worden activiteiten verstaan zoals (technische) haalbaarheidsstudies, marktanalyse, stakeholderanalyse, juridische, economische en financiële analyse, risicoanalyse, etc. De subsidie kan de feitelijke investeringen niet rechtstreeks financieren, maar dekt dus wel de kosten om middelen te mobiliseren en toegang te krijgen tot diensten om een investeringsconcept te ontwikkelen. 

Meer info: https://www.eucityfacility.eu/home.html  

Interreg wil de samenwerking tussen de lidstaten binnen de Europese Unie stimuleren en een harmonieuze economische, sociale en territoriale ontwikkeling bevorderen. Slimme groei en groene groei zijn de algemene uitgangspunten. Subsidies richten zich meer op werking dan op infrastructuur, waarbij sterk de nadruk wordt gelegd op “groen” en “verduurzaming”. Er is bovendien een sterke focus op innovatie, maar daarbij wordt nog scherper gefocust op het effectief oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Vaak wordt uitgegaan van triple of quadruple Helix consortia.  

De thema’s waar de interregprogramma’s momenteel op focussen zijn o.a. de overgang naar een koolstofarme economie en de valorisatie en duurzaam gebruik van milieu en/of hulpbronnen. 

VLAIO coördineert de Interregprogramma’s maar iedere regio heeft haar eigen contactpunt. 

Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) richt zich sterk op infrastructuur. Subsidies kunnen naar één organisatie gaan, soms ook consortia. Lokale besturen zijn een belangrijke doelgroep. Prioriteitsas 3 spitst zich toe op de overgang naar een koolstofarme economie. Dat wil men bereiken via doorgedreven energetische renovaties, bijvoorbeeld in de sociale huisvestingssector en verbeterde duurzame mobiliteitssystemen die kaderen in een gemeentelijke/stedelijke strategie. 

Vlaanderen krijgt de ruimte om het programma zelf in te vullen, maar dit is nog niet finaal uitgewerkt. Meer gedetailleerde informatie volgt binnenkort. 

EFRO wordt voor Vlaanderen gecoördineerd door VLAIO. 

ELENA, de European Local ENergy Assistance facility, biedt financiële ondersteuning voor het uitwerken van een projectplan voor een grootschalige investering (ten minste € 30 miljoen) op het gebied van energie-efficiëntie, hernieuwbare energie of stedelijke mobiliteit en transport.  Dit is een programme van de EIB (European Investment Bank)

ELENA richt zich vooral op stedelijke en regionale autoriteiten, maar ook andere publieke en private organisaties, zoals woningcorporaties, met grote projecten (of een bundeling van kleinere projecten) zonder winstoogmerk kunnen aanvragen doen. 

ELENA ondersteunt drie sectoren en heeft voor elke sector een aparte ‘enveloppe’ met geld:

• energie-efficiëntie
• duurzame residentiële gebouwen
• stedelijke mobiliteit en transport. 

Onder andere Leuven 2030, het Vlaams Energiebedrijf en de Vereniging van Vlaamse Huisvestingmaatschappijen deden via ELENA beroep op aanzienlijke cofinanciering 

Het InvestEU-fonds combineert 13 centraal beheerde financiële instrumenten van de EU en het Europees Fonds voor Strategische Investeringen in één instrument. Het InvestEU-fonds verricht zijn activiteiten via vier beleidsvensters die tekortkomingen van de markt of suboptimale investeringssituaties behandelen binnen hun specifiek toepassingsgebied. Het beleidsvenster voor duurzame infrastructuur omvat o.a. duurzame investeringen op het gebied energie. 

Het Affordable Housing Initiative maakt deel uit van Renovation Wave en heeft tot doel het renovatiepercentage in de EU ten minste te verdubbelen door belemmeringen voor energie- en hulpbronnenefficiënte renovatie weg te nemen en hergebruik en recycling te verbeteren. Tegen 2030 zou de bouwsector 35 miljoen gerenoveerde gebouwen en tot 160.000 extra groene banen kunnen zien. 

Het Affordable Housing Initiative wil ervoor zorgen dat sociale en betaalbare huisvestingsfaciliteiten ook profiteren van de renovatiegolf. 

Meer info: op de website van de Europese Commissie 

De Europese Energy Poverty Advisory Hub (EPAH) is een samenwerkingsnetwerk van belanghebbenden dat als doel heeft energiearmoede uit te bannen en de rechtvaardige energietransitie van lokale overheden in Europa te versnellen. Hun missie is om een expertisecentrum op het gebied van energiearmoede in Europa te zijn voor lokale overheden en alle belanghebbenden die actie willen ondernemen om energiearmoede in Europa te bestrijden. Lokale overheden kunnen technische bijstand en steun krijgen bij hun proces om energiearmoede aan te pakken.  

Meer info: op de website van de Europese Commissie