Gepubliceerd op: 09-03-2023
Van de 189 lokale besturen die deelnamen aan de bevraging van De Standaard, zeggen er 143 dat ze geen bijkomende opvangplaatsen voor asielzoekers kunnen of willen openen. Deze bevraging bevestigt wat de VVSG al enkele jaren meedeelt aan de federale regering. De bereidheid van de lokale besturen om bijkomende plaatsen te openen in hun kleinschalige lokale opvanginitiatieven (LOI) is sterk geslonken. De reden moeten we zoeken in de vorige opvangcrisis van 2015-2016. Er werd aan de lokale besturen gevraagd om op korte termijn 5.000 extra LOI-plaatsen te openen. De lokale besturen hebben toen een grote inspanning geleverd om vervolgens vast te stellen dat heel wat van die LOI-plaatsen leeg bleven staan omdat de voorkeur gegeven werd aan collectieve opvang. Die leegstand heeft tot kosten voor de lokale besturen geleid en was ook moeilijk uit te leggen aan burgers die op zoek zijn naar een geschikte huurwoning. Daarop volgde een verplichte sluiting van vele duizenden LOI-plaatsen. Terwijl de lokale besturen met deze afbouw bezig waren, kwam de vraag om opnieuw LOI-plaatsen te openen. Daarmee was de vertrouwensbreuk tussen de federale regering en de lokale besturen inzake opvang van asielzoekers een feit.
Het signaal van de lokale besturen is glashelder. Om het vertrouwen te herstellen vragen de lokale besturen meer rechtszekerheid en een duidelijk kader voor de LOI:
- Een volledige financiering van het opvangbeleid door de federale overheid en een oplossing voor de LOI-reserves
- Grotere zekerheid op langere termijn (geen jo-jo-beleid meer) en een gegarandeerde bezetting van de LOI want lege LOI-woningen in tijden van woningnood zijn onaanvaardbaar
- Een langere periode om naar huisvesting te zoeken voor de LOI-bewoners die een positieve beslissing gekregen hebben want 4 maanden is te kort bij de huidige situatie op de huisvestingsmarkt
- Voldoende bewoners in procedure in de LOI om te vermijden dat LOI-medewerkers afhaken omdat ze hun job niet meer gevarieerd genoeg vinden want hen vervangen is momenteel bijzonder lastig
- Voldoende structurele opvangplaatsen en geïdentificeerde bufferplaatsen opdat een opvangcrisis vermeden kan worden
- Betere methodes om te detecteren hoe de instroom aan het evolueren is opdat sneller ingegrepen kan worden
Volgens het akkoord inzake asiel en migratie van de federale regering zullen de lokale besturen meer geld krijgen om LOI-plaatsen te openen en komt er een langere opzegperiode indien de federale overheid LOI-plaatsen wil opzeggen. Bijkomende middelen zijn belangrijk en welkom. Maar het gaat niet alleen om geld. Een gegarandeerde bezetting en geen jo-jo-beleid meer zijn minstens even belangrijk om de lokale besturen te overtuigen. Het is wachten op de definitieve teksten van het federale akkoord om na te gaan wat er precies afgesproken werd en of het zal volstaan.
De maatregelen op vlak van asiel zijn nodig om de draagkracht van de lokale besturen te ondersteunen en de bereidheid om opvangplaatsen te openen op te krikken maar er is meer dan dat. De opvang van tijdelijk beschermde Oekraïners vraagt ook heel wat inspanningen. Het voorzien van bijkomende opvanglocaties om de gastgezinnen te vervangen loopt moeizaam. Er is een tekort aan locaties en een tekort aan personeel om ze uit te baten. Tenslotte nog dit. Het niet opvangen van mensen betekent niet dat deze mensen er niet meer zijn. Ze komen op straat terecht en vergroten de daklozencrisis. Ook dat is een grote uitdaging voor de lokale besturen.
Fabienne Crauwels - Stafmedewerker VVSG
