Lokale besturen aan zet voor tijdelijke kinderopvang

In 2022 is het aantal ontvankelijke klachten en gemelde gevaarsituaties over kinderopvangvoorzieningen gestegen. Logischerwijze stijgt dan ook het aantal adviezen tot handhaving dat Opgroeien van Zorginspectie krijgt. Tot begin september 2022 waren er dit jaar al 174 locaties kinderopvang in handhaving, 14 locaties kinderopvang moesten tijdelijk sluiten en 16 moesten definitief de deuren sluiten.

Als Opgroeien beslist om een kinderopvang (tijdelijk) te sluiten, komen gezinnen plots zonder opvang te zitten. Niet in alle gemeenten vinden die ouders nog snel een andere opvangplaats. Vandaar dat de Vlaamse regering nu middelen en een wettelijk kader voorziet voor de realisatie van tijdelijke vervangcapaciteit bij dergelijke beslissingen tot sluiting door Opgroeien. De lokale besturen en lokale loketten nemen hierin een coördinerende rol op.

Besluit Vlaamse regering over tijdelijke vervangcapaciteit

De Vlaamse Regering keurde op 7 oktober 2022 het besluit goed dat het mogelijk maakt voor organisatoren van kinderopvang om tijdelijke vervangcapaciteit kinderopvang te organiseren voor baby's en peuters. En daarvoor subsidie te krijgen. Deze subsidie voor tijdelijke vervangcapaciteit kan aangevraagd worden gedurende de periode van schorsing of tot uiterlijk 3 maanden na het stopzetten van de plaatsen omwille van opheffing van de vergunning (verlengbaar met nog eens 3 maanden op basis van gegronde motivatie).

Rol lokale besturen

Ook lokale besturen die op hun grondgebied geconfronteerd worden met een sluiting van een kinderopvangvoorziening vragen naar een oplossing. Ouders komen met hun opvangnood aankloppen bij het lokaal loket/lokaal bestuur. Helaas zijn er in nog weinig gemeenten zomaar snel vrije plaatsen beschikbaar voor die ouders. Starters willen/kunnen niet opstarten zonder de garantie op een T2-subsidie. Met de extra subsidie zijn sommige organisatoren misschien wel te overtuigen of in de mogelijkheid om extra plaatsen te realiseren.

Het is in eerste instantie aan het lokaal loket om

• de opvangnoden van gezinnen die ontstaan door de schorsing of opheffing van de vergunning van de kinderopvang van hun baby of peuter te registreren, bundelen en analyseren. Ook gezinnen met een geschreven overeenkomst voor deze opvang komen in aanmerking;
• deze gezinnen te ondersteunen in de toeleiding naar het beschikbare opvangaanbod;
• te bekijken of het huidig vergunde aanbod volstaat voor de opvangnood van deze ouders of het nodig is om tijdelijke vervangcapaciteit te organiseren.

In gemeenten zonder lokaal loket neemt het lokaal bestuur deze opdracht op.

Vervolgens is het aan het lokaal bestuur om (als de tijdelijke vervangcapaciteit nodig is):

• in overleg te gaan met de organisatoren die een aanbod hebben in de eigen stad/gemeente;
• te onderzoeken wie tijdelijke vervangcapaciteit kan organiseren, indien nodig;
• samen met de geïnteresseerde organisatoren, een aanvraag tot toestemming in te dienen bij Opgroeien. Lokale besturen kunnen daarvoor volgend formulier gebruiken: https://www.kindengezin.be/sites/default/files/2022-10/toestemming-tijdelijke-vervangcapaciteit-formulier.docx

Verdere verduidelijking van de rol van het lokaal bestuur en lokaal loket kinderopvang vind je in deze snelinfo.

Opgroeien kan lokale besturen ondersteunen bij het organiseren van een overleg met de organisatoren en het inventariseren van de mogelijkheden tot tijdelijke vervangcapaciteit.

Voorwaarden organisatoren kinderopvang

Organisatoren kinderopvang die tijdelijke vervangcapaciteit willen organiseren moeten een vergunning kinderopvang hebben, maar samenwerken met andere sectoren is mogelijk voor bijvoorbeeld infrastructuur, personeel of andere.

Een organisator van de tijdelijke vervangcapaciteit moet ook voldoen aan de volgende subsidievoorwaarden: 

• Opgroeien gaf toestemming voor de tijdelijke vervangcapaciteit van baby’s en peuters voor de opvanglocatie waarvoor de aanvraag wordt ingediend;
• In de tijdelijke vervangcapaciteit worden enkel ouders geholpen die nood hebben aan opvang van hun baby of peuter door een schorsing of opheffing van de vergunning van hun kinderopvang;
• Er is voldaan aan de werkingsvoorwaarden vermeld in het Vergunningsbesluit. Met één uitzondering: de locatie moet geen buitenruimte hebben.Ook in de tijdelijke vervangcapaciteit moet een organisator kunnen voldoen aan de regels inzake ratio kind-kinderbegeleider. Een organisator dient dus best geen aanvraag in om tijdelijke vervangcapaciteit te organiseren indien er reeds personeelstekorten zijn of een hogere werkdruk (door vb. hoger ziekteverzuim) is.
• De organisator dienst elke maand een nieuwe aanvraag in voor de subsidies via het formulier van Opgroeien.

Gezinnen betalen voor de tijdelijke vervangcapaciteit het tarief dat ze betaalden in de voorziening die ze gebruikten. Als ze gebruik maakten van een voorziening met vrije prijs, wordt de ouderbijdrage verminderd met 3,46 euro (bedrag kinderopvangtoeslag, waarop ouders in deze tijdelijke vervangcapaciteit geen recht hebben).

Organisatoren krijgen 70 euro voor een hele opvangdag en 42 euro voor een halve opvangdag verminderd met het bedrag dat de ouders betalen.
Meer info over de tijdelijke vervangcapaciteit voor organisatoren kinderopvang vind je hier.

Meer lezen:

• Over de werkwijze van Opgroeien bij handhaving en de stappen die gezet worden om ervoor te zorgen dat elke kinderopvang de regels naleeft. Zie: https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/25992
• Ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering over de toestemming tot toekenning van een subsidie aan organisatoren van kinderopvang voor de organisatie van tijdelijke vervangcapaciteit voor baby’s en peuters + nota aan de Vlaamse regering

Vragen?

Contacteer je intersectoraal medewerker bij Opgroeien of VVSG-medewerker Sofie Delcourt (sofie.delcourt@vvsg.be).