Auteur: Sofie Verhaert
Gepubliceerd op: 09-06-2021
Timing en informatie onder voorbehoud van definitieve goedkeuring door de Vlaamse Regering
Kinderen bewegen zich dagelijks tussen thuis, kinderopvang, school, buurt en buitenschoolse activiteit. Voor kinderen, hun ouders en andere betrokkenen is continuïteit belangrijk. Zo voelen ze zich veilig en gekend omdat ze omringd worden door vertrouwde gezichten in een vertrouwde omgeving.
Vlaanderen kent om historische redenen een gesplitst systeem: de opvang van baby’s en peuters en de buitenschoolse kleuteropvang behoren tot een ander beleidsdomein dan het kleuteronderwijs. Dit maakt dat in Vlaanderen het balanceren tussen en de verbinding van zorg, leren, spelen en opvoeden niet altijd evident is. De gecreëerde breuklijnen zorgen voor extra transities, die het leren en welbevinden van kinderen beïnvloeden en bemoeilijken. De laatste jaren werd vanuit beleid, praktijk en onderzoek reeds ingezet op een ‘warme overgang’ tussen thuis, kinderopvang en (kleuter)onderwijs.
Een greep uit enkele initiatieven en projecten
"Samen met de basisschool De Wereldreiziger organiseert het kinderdagverblijf OKiDO Stekelbees in stad Antwerpen twee momenten die voor een zachte overgang zorgen. De Wereldreiziger nodigt tijdens de kijk-momenten voor nieuwe instappers ook de ouders en peuters via het kinderdagverblijf uit. Soms gaat er een medewerker van het kinderdagverblijf mee, gekozen in functie van de talen die ze spreekt. Dat iemand waarmee ze vertrouwd zijn bij dit moment aanwezig is, helpt de ouders. Door deze medewerkers in te zetten als ‘brugfiguur’ tussen ouders, kinderen en school, kan de school verder werken op de reeds opgebouwde vertrouwensrelatie, de eerste ervaringen van de ouders, enzoverder. Ook vinden er gezamenlijke turn-momenten plaats. We laten de peuters uit het kinderdagverblijf aansluiten bij de turnles van de kleuters uit de instapklas. We nodigden ouders van het kinderdagverblijf uit om mee te gaan. Zo maken de ouders op een informele manier contact met de schoolse context en ontstaan er mogelijkheden om een gesprek aan te gaan met de kleuterjuffen en kinderbegeleidsters over het reilen en zeilen van de kleuterschool. Ouders en kinderen delen hun ervaringen. Dit komt het vertrouwen van zowel ouders als kinderen in de kleuterschool ten goede." - Warm, welkom en wederkerig. Naar een goede ouder-schoolsamenwerking, 2018, p. 74
"De nauwe samenwerking in Hippo’s Hof in Gent toont hoe begeleiders en leerkrachten samen instaan voor zorg en leren. Want een kind dat zich goed voelt, kan beter leren. Els Meiresone: ‘Wij willen continuïteit tussen school en opvang. Kinderen die samen in de klas zitten, zitten ook in de opvang samen in een leefgroep, met vaste begeleiders. Om de zes weken komen we samen om gemeenschappelijke zaken te bespreken. De schooldirectie en ik bereiden dit samen voor. Het overleg zelf gebeurt ’s avonds, met alle medewerkers van de school en de opvang. Een keer per jaar houden we bovendien een gezamenlijke studiedag om onze gedeelde visie verder uit te werken. Zo’n doorgaande lijn is positief voor de kinderen en hun ouders: voor hen zijn wij één groot team. Begeleiders en leerkrachten voelen dit zelf ook zo aan. We beseffen dat we elkaar nodig hebben. Doordat er geen hiërarchisch onderscheid is, voelen begeleiders zich hier even gewaardeerd als leerkrachten.’" - Samen werk maken van een warme overgang. Zorgeloos naar de kleuterschool?, 2016, KIDDO 6, p. 6-7
Ondersteuning voor projecten lokale samenwerkingsverbanden
De Vlaamse overheid wil nu, gezamenlijk vanuit de beleidsdomeinen Opgroeien en Onderwijs, een belangrijke volgende stap in dit verhaal zetten. Men zal 12 pioniers de ruimte geven om een meer geïntegreerde werking voor opvang en onderwijs (0-6 jaar) te ontwikkelen. Hierdoor worden onnodige abrupte transities voor jonge kinderen tussen 2,5 en 3 jaar of doorheen het verloop van de dag (tussen leertijd en vrije tijd) vermeden. De doorgaande lijn vermijdt de negatieve impact van deze transities op het leren en welbevinden van jonge kinderen, ook van de meest kwetsbaren.
Vrijdag 4 juni keurde de Vlaamse Regering principieel het besluit goed dat een subsidie regelt voor lokale samenwerkingsverbanden die inzetten op de doorgaande lijn tussen kinderopvang van baby's en peuters, kleuteronderwijs en kleuteropvang.
De voorlopige documenten vind je hier:
Twaalf lokale samenwerkingsverbanden krijgen voor de realisatie van hun vernieuwend project een subsidiebedrag van 45.000 euro op jaarbasis, en dit gedurende drie jaar. Het agentschap Opgroeien en het departement Onderwijs lanceren 12 juli (voorlopige datum) een projectoproep, zowel online als via gerichte communicatie, naar kinderopvang, scholen, en buitenschoolse opvang. Je kan een aanvraag indienen tot en met vrijdag 15 oktober (voorlopige datum).
De projectperiode zelf loopt van 1 januari 2022 tot en met 31 december 2024.
In een eerste fase, van 1 januari 2022 tot 31 augustus 2023, worden ook de (regelgevende) drempels in kaart gebracht. In een tweede fase, van 1 september 2023 tot 31 december 2024, kan dan de nodige regelluwte worden gecreëerd om ten volle tot een doorgaande lijn en (meer) geïntegreerde werking te komen.
Deze oproep biedt u de kans om te helpen schrijven aan een geïntegreerd verhaal in uw gemeente en werkelijk een verschil te betekenen in het leven van jonge kinderen en gezinnen.
Bij vragen of bedenkingen kan je terecht bij sofie.verhaert@vvsg.be.
