Auteur: Joris Deleenheer
Gepubliceerd op: 16-12-2021
Vorige week besliste de Vlaamse regering dat in de nabije toekomst het conformiteitsonderzoek naar de kwaliteit van een woning, in het kader van de Vlaamse Codex Wonen van 2021, enkel door woningcontroleurs zal kunnen worden uitgevoerd die over een erkenning beschikken. Het besluit schept ook de mogelijkheid dat conformiteitsonderzoeken zullen gebeuren door private woningcontroleurs.
Het besluit bouwt kwaliteitsgaranties in op niveau van de woningcontroleur en op niveau van de organisatie.
Beschikken over de nodige competenties
Zo zal elke woningcontroleur een test moeten afleggen om aan te tonen over de nodige competenties te beschikken om een conformiteitsonderzoek uit te voeren en dus te voldoen aan de beroepskwalificatie. Hiervoor wordt enerzijds een traject uitgewerkt dat de eerder verworven competenties honoreert. Dit kan een snelle toegang zijn voor de huidige ervaren woningcontroleurs. Anderzijds wordt er ook een opleidingstraject uitgewerkt om de nodige deskundigheid en competenties aan te leren. Via dit opleidingstraject zullen minder ervaren woningcontroleurs of andere personen de beroepskwalificatie kunnen behalen.
Tewerkstellingsvoorwaarde
Het besluit schrijft ook een tewerkstellingsvoorwaarde in. Elke woningcontroleur die conformiteitsonderzoeken uitvoert zal moeten tewerkgesteld zijn door:
- ofwel Agentschap Wonen-Vlaanderen
- ofwel een Vlaamse gemeente
- ofwel een gesubsidieerd intergemeentelijk samenwerkingsverband lokaal woonbeleid
- ofwel een keuringsinstelling die onder de ISO-norm 17020 geaccrediteerd is om conformiteitsonderzoeken in woningen uit te voeren.
Hierdoor worden er kwaliteitsgaranties voor de conformiteitsonderzoeken op organisatieniveau ingebouwd. Voor de woningcontroleurs in dienst van de Vlaamse of lokale overheid spelen de beginselen van behoorlijk bestuur. Deze rechtsbeginselen moeten een integere, zorgvuldige, onpartijdige en onafhankelijke dienstverlening garanderen. Voor de private sector wordt de kwaliteit op organisatieniveau gegarandeerd door het opleggen van een accreditatievoorwaarde.
Gebruikseisen
Om de erkenning als woningcontroleur te kunnen behouden zal de woningcontroleur aan een aantal gebruikseisen eisen moeten voldoen, zoals regelmatig bijscholen, werken vanuit een objectieve en onafhankelijke houding, discreet zijn over dossiergegevens, …. Ook zal de erkende woningcontroleur het Vlaams Loket Woningkwaliteit (VLOK) moeten gebruiken om het technisch verslag op te stellen.
Evaluatie en coaching
Het besluit voorziet ook dat agentschap Wonen Vlaanderen ook een evaluatie- en coachingsysteem zal uitbouwen. Uitgangspunt van dit verhaal is dat onvolkomenheden van de woningcontroleur in de eerste plaats via een coachende aanpak en een ondersteuningsaanbod worden verholpen.
Als het incorrect handelen van de woningcontroleur evenwel herhaaldelijk voorkomt en/of leidt tot zware fouten of grove nalatigheden, kunnen er sancties volgen.
Overgangsmaatregelen
Het besluit voorziet de nodige overgangsmaatregelen om de huidige werking niet in het gedrang te brengen.
- Woningcontroleurs die conformiteitsonderzoeken uitvoeren in opdracht van een gemeente die VLOK nog niet in gebruik genomen heeft, worden vrijgesteld van de VLOK-verplichtingen tot en met 31 december 2022.
- De huidige woningcontroleurs, en woningcontroleurs die in dienst genomen worden tot uiterlijk 31 december 2023, krijgen een voorlopige erkenning tot 31 december 2024. Zij hebben met andere woorden tot dan de tijd om de erkenning te behalen. Het Vlaamse Gewest zou ook de kost op zich nemen voor 1 test voor de huidige (inter)gemeentelijke woningcontroleur.
- Woningcontroleurs van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden die door een VZW tewerkgesteld worden, worden tot 31 december 2025 geacht te voldoen aan de tewerkstellingsvoorwaarde door een gemeente. Zo kunnen projecten van gesubsidieerde intergemeentelijke samenwerkingsverbanden verder lopen zoals voorzien.
Dit besluit is de uitwerking van het voornemen in het Vlaams regeerakkoord en de beleidsnota van de minister van Wonen, Matthias Diependaele waarin was opgenomen dat de Vlaamse regering een opleidings- en certificeringskader voor woningcontroleurs zou uitwerken. Die uitwerking van (het traject naar) de erkenning van de woningcontroleurs wordt ook onderbouwd door een interessant rapport van het steunpunt wonen, waarbij verschillende lokale besturen zijn geconsulteerd geweest.
Het ontwikkelde kader voor certificering van woningcontroleurs, kan woningcontroleurs ondersteunen en een stevige basis bieden voor nog kwaliteitsvollere conformiteitsonderzoeken. Daarnaast biedt het lokale besturen de kans om voortaan conformiteitsonderzoeken te kunnen laten uitvoeren door zogenaamde private woningcontroleurs. Volgens het eerder genoemde onderzoek van steunpunt wonen zal het uitbesteden van de conformiteitsonderzoeken doorgaans wellicht duurder zijn voor gemeenten dan eigen personeel aan te werven. Naast de financiële factor speelt ook het aantal onderzoeken, de impact naar de dienstverlening en de eigen beleidskeuzes omtrent woningkwaliteitsbewaking een belangrijke rol. De gemeente zal moeten afwegen wat de beste piste is. Voor een aantal besturen, bijvoorbeeld als er relatief weinig conformiteitsonderzoeken gebeuren, of als er een tijdelijke piek moet opgevangen worden, kan het uitbesteden van de conformiteitsonderzoeken een zinvolle keuze zijn.
Belangrijk is dat de keuze bij de gemeente ligt en dat de procedures inzake woningkwaliteitsbeleid niet gewijzigd worden. Zo blijft de burgemeester bevoegd voor het afleveren en weigeren van een conformiteitsattest, en blijft de gemeente dus de regierol in het lokaal woningkwaliteitsbeleid behouden.
