Op donderdag 16 november 2023 organiseerde het Netwerk Klimaat van VVSG samen met de stad Sint-Niklaas en Interwaas een inspiratiedag rond As A Service en Energiezuinig Patrimonium in het BAU-huis in Sint-Niklaas.
In de voormiddag kwamen deelnemers meer te weten over de principes van circulair aankopen en circulaire businessmodellen, zoals de as a service contractmodellen. Tijdens rondetafelgesprekken kwamen verschillende praktijkvoorbeelden van steden en gemeenten aan bod en lieten we enkele leveranciers aan het woord.
In de namiddag werd de focus verlegd naar het energiezuinig patrimonium. Naast de globale doelstellingen tegen 2030-2045 moet het publieke patrimonium zich op zeer korte termijn in regel stellen met o.a. het nieuwe EPC Niet Residentieel, de hangende PV verplichting voor grote afnemers en ook het aandeel hernieuwbare energie zal de volgende beleidsperiode(s) opgetrokken moeten worden. Dit vergt mensen, middelen, informatie en expertise vanuit een lange termijn perspectief. Vier complementaire plenaire sprekers boden inspiratie en praktijkervaringen om de uitdagingen voor het publieke patrimonium aan te pakken. Nadien konden deelnemers eveneens aansluiten bij diverse rondetafelgesprekken.
Plenaire ochtendsessies – ‘As a service’
1. Welkomstwoord namens de stad Sint-Niklaas
2. Introductie tot de principes van 'As a Service' als aankoopvorm
VVSG (en Vlaanderen Circulair) - Elke De Taeye. Waarom is 'As a Service' als aankoopvorm zo belangrijk voor de lokale besturen? Elke De Taeye gaf tips and tricks.
Download de presentatie van VVSG
Blieberg, Architects of a Circular Economy – Kris Blykers. Hoe kunnen lokale besturen met succes een bouwproject circulair aanbesteden? Het CABRIO-project onderzocht welke circulaire administratieve tools daarvoor in overheidsopdrachten kunnen gebruikt worden. Welke zijn mogelijke selectiecriteria? Welke zijn mogelijke gunningscriteria? En dit voor het aanstellen van een ontwerper, een aannemer, een Design-en-Build-team, enz. Tot slot zeker ook: welke zijn de meest succesvolle procedures?
Download de presentatie van Blieberg, Architects of a Circular Economy
4. Getuigenis uit de de praktijk: wat kan je bereiken met AAS-contracten? Wat zijn de kosten en de risico’s?
POM Oost-Vlaanderen – An De Schryver. Getuigenis uit de praktijk: As-a-service contracten zijn een vorm van dienstverlening. Niet alleen de kosten maar ook de risico’s en verantwoordelijkheden liggen totaal anders dan bij klassieke aankoopprocedures. Bijkomend deelde POM Oost-Vlaanderen hun eigen ervaring uit de aanbesteding van het Parkgebouw .
Download de presentatie van POM Oost-Vlaanderen
5. Tien juridische vragen en struikelblokken beantwoord
GD&A advocaten - Wouter Rubens belichtte vanuit de praktijk de juridische kant van het verhaal. Tijdens deze presentatie werd ingegaan op het potentieel van het productdienst-model, waarbij de blik ook werd gericht op (o.a.) de essentiële verbintenissen van een productdienstverlening én de problematiek van de onroerende natrekking (lees: de mogelijkheid tot behoud van eigendom voor de dienstverlener).
Download de presentatie van GD&A advocaten
Plenaire namiddagsessies – Energiezuinig Patrimonium
1. Welkomstwoord en introductie tot Energiezuinig Patrimonium
VVSG Netwerk Klimaat – Kris Moonen, maakte een korte schets van de uitdagingen en grootteorde qua kilowattuur én factuur voor lokale besturen. Om te eindigen met een concrete voorzet hoe je hiermee aan de slag kan gaan in je eigen gemeente.
Download de presentatie van VVSG
2. Digitale aanpak bouwproces en gebouwbeheer
Buildwise – Niki Cauberg, Digital construction, trapte de namiddag af met “digitalisering in de bouwsector” en nam ons op sleeptouw langsheen de kansen en uitdagingen die dit voor zowel bouwheer als bouwsector schept. Digitalisatie van het hele proces laat toe om sneller, goedkoper, arbeidsefficiënter, energiezuiniger én ook meer circulair het (publieke) patrimonium te realiseren. Door gebouwen steen voor steen in de digitale wereld “op te laden” kan elk gebouw ook een actieve(re) rol opnemen bij het optimaliseren van energiegebruik en het maximaal benutten van een hernieuwbaar energiesysteem van de toekomst. Vanuit een reeks praktische voorbeelden uit de bouwketen en een stand van zaken in elke schakel, stond Niki ook stil bij welke rol(len) lokale besturen als “huiswerk” kunnen meenemen naar het eigen patrimonium.
Download de presentatie van Buildwise
3. Rollend capaciteitsfonds
VVSG Netwerk Klimaat – Kris Moonen, regisseur energie efficiëntie patrimonium en renovatie, sloot aan bij de vorige spreker met het belang van digitale gegevens over gebouwen voor de realisatie van snelle energiewinsten. Vanuit de Rollend CapaciteitsFonds pilootfase én de lopende opschaling via 4 streekontwikkelings intercommunales houden we het vergrootglas boven de “geen spijt maatregelen” in lokale gebouwen. Deze ingrepen - met een terugverdientijd van max 2 jaar - vergen actief energiebeheer, zijnde tijd en nauwgezette opvolging van de verbruiksgegevens en gebouwgebruiken. De extra personeelsinzet kan structureel worden terugverdiend uit de energiebesparing, zeker binnen een groot of middelgroot lokaal bestuur of bij meerdere kleinere gemeenten dankzij het “poolen” om aan een voltijdse equivalent te komen. Kris bood een doorkijk in de diverse trajecten, gemeenten, maatregelen én volgende stappen om vanuit snelle, kleine winsten door te stomen naar grotere werk.
Download de presentatie van VVSG
Stad Sint-Niklaas – Schepen Bart De Bruyne, bouwde verder op het belang van data en gebouwinformatie als randvoorwaarde voor het aanbesteden van ambitieuze OEPC’s (Onderhoud en Energie Prestatie Contracten). OEPC’s zijn geen nieuw gegeven, na de hype van “alles budgetneutraal” en de bust “is het dat maar qua besparing” is via een innovatief (voor)traject te Sint-Niklaas op 39% gegarandeerde energiebesparing afgeklopt. Door een flexibel aanbestedingsproces en gunning werden ook eerste stappen gezet naar circulaire OEPC's. Vanuit de eerste resultaten én soms moeizame leercurve werd hiermee een voorzet gegeven voor “klimaat prestatie contracten”. Want ook OEPC’n en de bijbehorende langetermijnengagementen met ESCO partijen dienen meteen in lijn zijn met de snel naderende doelstellingen en deadlines voor het publieke patrimonium :-40 tot -55% CO2 in 2030. Hoe hier alvast een flinke sprong naartoe te maken en wat er nog van werk op de plank ligt hoorden we in deze sessie.
Download de presentatie van Sint-Niklaas
5. Ontzorging Strategische Vastgoedplanning
Vlaams Energie Bedrijf (VEB) - Tina van Lierde. Publiek patrimonium is deel van het publieke domein, het dient inwoners en organisaties al generaties lang en zal dit nog generaties moeten doen. Dit patrimonium heeft daarom ook een reeks klimaatdoelen, die geen sprint zijn, maar een marathon die aangehouden inspanningen en duidelijke keuzes vanuit een lange termijn perspectief vergen. De uitspraak “If you don’t know where you are going, you might end up somewhere else” is erg toepasselijk voor de Strategisch Vastgoed Plan aanpak én meerwaarde die in geen enkel lokaal bestuur mag ontbreken. Na afronden van het SURE2050 project met ruim 108 deelnemende entiteiten, waarvan 90 lokale besturen, deed VEB een greep uit de resultaten, klein en groot. We maakten kennis met de nieuwe ondersteuning en leerlessen die via het VEB worden aangereikt en sloten deze sessie af met een lokaal bestuur dat vanuit de praktijk enthousiast de theorie kan beamen.
Download de presentatie van VEB
Overzicht van de rondetafelgesprekken ‘As a service’
- Signify - Signify LAAS
Praktijkvoorbeeld van een Lighting as a service in Destelbergen met Signify.
- ETAP Lighting International NV - ETAP Lighting International LAAS
Praktijkvoorbeeld van een Lighting as a service in Sint-Niklaas met ETAP Lighting International.
- Mobile Locker - Mobile Lockers AAS
Slimme lockers in publieke gebouwen en openbare ruimtes bieden tal van mogelijkheden om het leven van mensen makkelijker te maken.
- VVSG - MADOU Kantoor AAS
Voor haar nieuwe kantoorinrichting in huis Madou koos VVSG voor een duurzame inrichting, waaronder ook enkele as a service diensten.
- Trifinance - Roeselare doorgangswoningen
Het OCMW van Roeselare heeft 141 woningen voor azielzoekers. Met de kringwinkel werd een samenwerking opgezet om deze woningen te bemeubelen as a service.
- Econocom - Stop buying, start leasing
Verschillende aspecten die leasing aantrekkelijk maken. What’s in it for you?
- Econocom - Ventilatie retrofitting congrescentrum
Tips en trics bij het opstellen van aanbestedingsopdrachten. Waarop letten wanneer je de kaart van leasing/As-a-Service trekt?
- SAAMO - SAAMO Papillon
Papillon, een as-a-service die past in je lokaal sociaal-rechtvaardig klimaatplan.
- Sura-Impact - Sura MASCO
Hefboomfinanciering voor het inzetten van circulaire materialen in bouwprojecten, MASCO (Material As A Service Company).
- Rebin - Maarkedal Rebin
Rebin integreert slimme sensoren in bestaande publieke vuilnisbakken om het ophaalproces efficiënter te maken.
Overzicht van de rondetafelgesprekken ‘Energiezuinig Patrimonium’
- WVI – Smart City REVOLT
Uitdagingen rond interoperabiliteit en open standaarden in gebouwtechnieken met oog op "smart grid ready" gebouwen.
- Enersee/Eneos – Detectie energie-water te Kortrijk
Meer energie besparen in minder tijd met behulp van artificiële intelligentie. Adhv de case te Kortrijk, met directe besparingen van 10% tot 20% door snel en accuraat energieverliezen en waterlekken te detecteren.
- Hysopt – Hydraulische optimalisatie
Het besparingspotentieel van hydraulische optimalisatie van HVAC.
- Equans – Meten = Weten
Waar te beginnen? METEN = WETEN, laat Equans op basis van hun ervaringen jullie helpen om de volgende stap te zetten in jullie energietransitie.
- Ingenium (Acces project) – energiemanagementsystemen te Mechelen
Resultaten en inzichten uit innovatieve energiemanagementsystemen - Keerdonk parking Mechelen.
- Econocom – Green leasing
Green & Energy, versnel uw energietransitie met leasing.
- Wattson – Energie Prestatie Contract Grimbergen
Praktijkervaringen uit Grimbergen: functioneren van een energieprestatiecontract in 8 acht gemeentelijke gebouwen.
- Luminus solutions - Energie Prestatie Contract Sint-Niklaas
Realisaties van significante energiebesparingen via een Energie Prestatie Contract, inzichten en aanbevelingen uit de praktijk.
- VVSG – EMS E-lyse verdwijnt
Energie management systeem E-lyse verdwijnt, wat zijn de opties en welke noden als lokaal bestuur?
- Factor 4 – Building Performance Contract
Een strategisch vastgoedplan als opstap naar een geïntegreerd energieproject in uw gebouwen via Building Performance Contract.
- DTplan/OKTOW – Data meting te Roeselare
Oktow adviseert op basis van gemeten data, dankzij onze aanbevelingen helpen we onze klanten hun persoonlijke energie doelstellingen te behalen adhv detail case Roeselare.
- Energytix – Data visualisatie te Wichelen
Visualiseren van technische installaties om het goed functioneren van de installatie op te volgen en verbruiken te vermijden die niet worden gezien adhv detail case Wichelen - sportpark de Cirkel.
- Airscan – Ventilatie retrofitting congrescentrum
Ventilatie retrofitting met slimme sturing levert 15% tot 50% energiebesparing op én verbetert het binnenklimaat.
