Actuele informatie

Ook aanbesteders worden geconfronteerd met de ene crisis na de andere. Gelukkig blijven we niet bij de pakken zitten en hebben ook lokale besturen mogelijkheden om het heft in eigen handen te nemen!

Je kan op deze pagina actuele informatie terugvinden en wijzigingen aan de wetgeving overheidsopdrachten.

Het KB van 4 september 2023 wijzigt de regels inzake borgtocht, teneinde de toegang van kmo’s tot overheidsopdrachten te vergemakkelijken. Het KB uitvoering wordt hiermee gewijzigd.

Het koninklijk besluit wijzigt de borgtochtregeling. Voortaan is in principe een borgtocht voorzien. Het bedrag hiervan wordt automatisch vastgesteld op vijf procent van de waarde van de opdracht. De aanbesteder kan echter beslissen geen borgtocht te eisen of een lager percentage dan vijf procent vast te stellen, zonder dat dit een afwijking vormt van de algemene uitvoeringsregels. Er moet evenwel een bepaling in die zin worden opgenomen in de opdrachtdocumenten, zonder dat een rechtvaardiging vereist is. Alleen als de aanbesteder beslist een borgtocht te eisen met een hoger percentage dan vijf procent, is er sprake van een afwijking en is een motivering vereist.

Voordien moest er gemotiveerd worden waarom de aanbesteder geen borgtocht vroeg. Omdat een bijkomende motivering weer een bijkomende reden is om de plaatsingsprocedure aan te vechten, namen aanbesteders vaak het zekere voor het onzekere en vroegen deze quasi standaard een borgtocht.

Dit KB is er gekomen omdat de wetgever ervan uitgaat dat het systematisch vragen van een borg een belemmering kan zijn voor de deelname van kmo’s aan overheidsopdrachten. De vrijgave van de borg is ook makkelijker gemaakt, de borg wordt vrijgegeven bij aanvaarding van de oplevering en niet meer op initiatief van de aanbesteder.

Deze bepalingen zijn in werking getreden op 1 november 2023 en dit voor opdrachten die op of na die datum zijn bekendgemaakt, of waarvoor de uitnodiging tot inschrijven op of na die datum is vertrokken.

In hetzelfde KB wordt geregeld dat opdrachtnemers binnenkort verplicht zijn hun facturen die hoger zijn dan € 3 000,00 elektronisch moeten versturen. Dit zal verplicht zijn vanaf 1 maart 2024.

Dit KB van 13 augustus 2023 wil zorgen voor een verhoogde transparantie en een efficiënte monitoring van overheidsopdrachten.

Concreet regelt dit KB de samenstelling van het Comité inzake het bestuur van de overheidsopdrachten. Dit geeft uitvoering aan de wijziging aan de wet overheidsopdrachten van 8 februari 2023.

Ook de vereenvoudigde aankondiging van gegunde opdracht wordt hier geregeld. Deze aankondiging moet je als aanbesteder doen vanaf 1 september 2023 voor opdrachten onder de Europese drempel. Deze verplichting geldt ook voor opdrachten die al eerder zijn gepubliceerd maar nog niet zijn gegund. Deze aankondiging is beperkter dan die je boven de Europese drempel moet doen, die laatste verplichting bestaat al langer.

De verplichte vermeldingen in de aankondiging van gegunde opdracht van opdrachten boven de Europese drempel: het identificatienummer van de begunstigde(n) moet ook worden opgenomen, de waarde van de begunstigde offerte(s) én de prijs van de hoogste en laagste offerte. Deze wijzigingen zijn opgenomen in het e-Procurementplatform.

Vanaf inwerkingtreding is het ook verplicht om het KBO-nummer op te nemen in het PV van opening. Het e-Procurementplatform is ook hierop afgestemd.

Omdat dit KB toch wel wat nieuwe verplichtingen met zich meebrengt, heeft de FOD BOSA een praktische gids uitgewerkt om aanbesteders hierin te begeleiden.

Het gebruik van de elektronische platformen wordt uitgebreid.

Vanaf 1 september 2023 moet het platform ook gebruikt worden voor communicatie bij de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking onder de Europese drempel.

De aankondiging van gegunde opdrachten wordt nu uitgebreid naar overheidsopdrachten onder de Europese drempel. De aanbesteder moet voor deze opdrachten een vereenvoudigde aankondiging van gegunde opdracht invullen.

Voor vervolgopdrachten die voorkomen uit raamovereenkomsten geldt een extra verplichting. In geval van een raamovereenkomst is het niet voldoende om alleen de aankondiging van gegunde opdracht openbaar te maken. De aanbesteder die de raamovereenkomst heeft gesloten, moet jaarlijks ook een aantal kerngegevens registreren.

Daarnaast is er een vergelijkbare jaarlijkse registratieverplichting voor opdrachten van beperkte waarde (minder dan € 30 000,00 en meer dan € 3 000,00). Deze registratie moet voor het eerst worden uitgevoerd begin 2025.

Ook de modaliteiten van deze verplichtingen kan je terugvinden in de praktische gids van de FOD BOSA.

Om de coronacrisis in te dijken heeft de federale regering een aantal maatregelen uitgevaardigd. Een van die maatregelen die een verregaande impact heeft gehad, is de social distancing. Deze maatregelen hebben een grote impact gehad op de volledige maatschappij: heel wat opdrachtnemers werden geconfronteerd met bijkomende posten, periodes van stilliggen of onderbreken van de opdracht, vertragingen of andere vormen van schade.

Om definitief een einde te stellen aan de financiële impact van deze crisis heeft het departement Mobiliteit en Openbare Werken een dienstorder uitgevaardigd op 17 juni 2022 die een forfaitaire schadevergoeding uitwerkt voor alle entiteiten van het beleidsdomein MOW.

Sommige aannemers hebben al de vraag gesteld aan lokale besturen om dezelfde vergoeding te verkrijgen. Lokale besturen vallen niet onder de entiteiten van het beleidsdomein MOW en zij zijn dus niet verplicht om deze regeling te volgen. Deze dienstorder zou voor lokale besturen misschien wel inspirerend kunnen werken.

• tekst KB 29  NOVEMBER  2022.—Koninklijk  besluit  betreffende  de  toekenning  van  een  voorschot  in  het  kader  van  overheidsopdrachten omwille   van   de   economische   situatie   ingevolge   de   oorlog   in Oekraïne
• FAQ toekenning voorschotten FOD

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne is ondertussen al van februari 2022 bezig en leidt tot extreme  prijsstijgingen van grondstoffen, halffabricaten en afgewerkte producten. Dit is onder meer het geval voor energie, brandstoffen, aluminium, staal, …

Heel wat ondernemers kunnen hierdoor liquiditeitsproblemen ondervinden.

Op 9 december 2022 is er een KB verschenen in het Belgisch Staatsblad dat voor opdrachtnemers van overheidsopdrachten een oplossing kan bieden: het invoeren van een bijkomende mogelijkheid om een voorschot toe te kennen.

De bestaande mogelijkheden om een voorschot toe te kennen aan een opdrachtnemer, zijn eerder beperkt. Deze mogelijkheden worden bovendien gekoppeld aan dusdanig strenge en ingewikkelde voorwaarden dat in veel gevallen geen voorschot toegekend wordt.

Daarom wordt er een bijkomende mogelijkheid ingevoerd om een voorschot toe te kennen. De bestaande mogelijkheden blijven ook van toepassing.

De aanbesteder krijgt de mogelijkheid om een voorschot toe te kennen van maximum 20% van het oorspronkelijke opdrachtbedrag.

• Opdrachten reeds in uitvoering op inwerkingtreding KB: aanbesteder kan onder de modaliteiten bepaald in het KB een voorschot toekennen.
• Opdrachten gelanceerd na inwerkingtreding KB: voorschot toekennen kan enkel indien aanbesteder dit in de opdrachtdocumenten heeft voorzien.

De mogelijkheid van het toekennen van een voorschot, wordt in de tijd beperkt: het toekennen van het voorschot zoals in het KB van 22 november 2022 is niet meer mogelijk voor opdrachten die op 31 december 2023 nog moeten worden bekendgemaakt.  

Voor verdere modaliteiten: zie FAQ.

Behalve het toekennen van bovenvermeld voorschot, is er nog het befaamde wijzigingsrecht. Tijdens de uitvoering van de opdracht kan het noodzakelijk zijn om de contractuele voorwaarden aan te passen en te wijzigen. Het KB uitvoering regelt deze mogelijkheden.

Een goed overzicht over het wijzigingsrecht staat op de ABB-site waar je kan doorklikken naar enkele overzichtelijke en bevattelijke pagina’s over de verschillende aspecten van het wijzigingsrecht in algemene termen, telkens met verwijzing naar de desbetreffende artikelen van het KB uitvoering.

De federale Kanselarij van de Eerste Minister maakte in mei aanbevelingen hoe om te gaan met de extreme prijsstijgingen en prijsschommelingen naar aanleiding van het economische herstel na de covid-19 crisis en de oorlog in Oekraïne. Deze aanbevelingen kan je hier terugvinden.

VVSG heeft een algemeen advies uitgebracht over hoe om te gaan met prijsstijgingen en vragen van opdrachtnemers.