Beperkingen op overheidsopdrachten door Europese sancties tegen Rusland

De Federale Overheidsdienst Beleid en Ondersteuning meldt dat op 8 april 2022 de Europese Raad het Besluit 2022/578/PESC nam, wat werd overgenomen in de Verordening 2022/576/UE betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren. De Europese Commissie heeft op 12 mei 2022 een document gepubliceerd getiteld frequently asked questions on public procurement sanctions against Russia.

Een van de maatregelen heeft betrekking op overheidsopdrachten. De voormelde verordening verbiedt namelijk de gunning of voortzetting van een overheidsopdracht of een concessieovereenkomst met een ondernemer die banden heeft met Rusland.

Tijdbepaling

Het verbod geldt voor alle opdrachten die vanaf 9 april 2022 worden gegund. Voor overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten die vóór die datum werden gegund, mogen de prestaties echter worden voortgezet tot 10 oktober 2022.

Concreet

De volgende personen worden beschouwd als ondernemers die een band hebben met Rusland :

• a) een Russisch onderdaan of een in Rusland gevestigde natuurlijke persoon, rechtspersoon, entiteit of lichaam;
• b) een rechtspersoon, entiteit of lichaam waarvan de eigendomsrechten voor meer dan 50 % direct of indirect in handen zijn van een entiteit als bedoeld in punt a), of
• c) een natuurlijke persoon of rechtspersoon, entiteit of lichaam handelend namens of op aanwijzing van een entiteit als bedoeld in punt a) of b).

Ook de onderaannemers, leveranciers of entiteiten wier capaciteit wordt ingeroepen in de zin van de richtlijnen inzake overheidsopdrachten, wanneer zij meer dan 10 % van de waarde van de opdracht vertegenwoordigen, vallen hieronder.

Het voormeld verbod heeft betrekking op de overheidsopdrachten en de concessieovereenkomsten die voortvloeien uit de richtlijnen 2014/23/EU, 2014/24/EU, 2014/25/EU en 2009/81/EG van het Europees Parlement en de Raad. Er wordt op gewezen dat dit verbod zich ook uitstrekt tot bepaalde overeenkomsten die van deze richtlijnen worden uitgesloten. Dit verbod heeft alleen betrekking op de overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten waarvan de geraamde waarde gelijk is aan of hoger is dan de drempel voor de Europese bekendmaking.

De Europese Commissie beveelt in deze FAQ onder meer aan dat de aanbesteder vanwege de opdrachtnemer (voor de opdrachten in uitvoering) en vanwege kandidaten en inschrijvers (voor de nog te lanceren opdrachten) een verklaring op eer opvraagt.

De lopende opdrachten en concessieovereenkomsten waarvan de uitvoering nog niet zou beëindigd zijn voor 10 oktober 2022 moeten voor deze datum verbroken worden. Overeenkomstig artikel 11 van de verordening (EU) 833/2014, mag dergelijke verbreking geen aanleiding geven tot een vergoeding.

Uitzonderingen

Niettemin is in de beslissingen van de Raad voorzien in een mogelijkheid tot afwijking. De bevoegde autoriteiten kunnen inderdaad toestemming verlenen voor de gunning en de voortzetting van de uitvoering van bepaalde opdrachten in sommige precieze gevallen. Het betreft meer bepaalde overeenkomsten voor:

• a) de exploitatie, het onderhoud, de ontmanteling en het beheer van radioactief afval, de levering en opwerking van splijtstof en de veiligheid van civiele nucleaire capaciteit, en de voortzetting van het ontwerp, de bouw en de inbedrijfstelling die nodig zijn voor de afwerking van civiele nucleaire installaties, alsmede de levering van precursormateriaal voor de productie van medische radio-isotopen en soortgelijke medische toepassingen, kritieke technologie voor de monitoring van de omgevingsstraling en civiele nucleaire samenwerking, met name op het gebied van onderzoek en ontwikkeling;
• b) intergouvernementele samenwerking op het gebied van ruimtevaartprogramma’s;
• c) de levering van strikt noodzakelijke goederen of diensten die alleen of slechts in voldoende hoeveelheden door de betreffende personen kunnen worden geleverd;
• d) de werking van de diplomatieke en consulaire vertegenwoordigingen van de Unie en van de lidstaten in Rusland, waaronder delegaties, ambassades en missies, of internationale organisaties in Rusland die bescherming genieten op grond van het internationaal recht;
• e) de aankoop, de invoer of het vervoer van aardgas en aardolie, met inbegrip van geraffineerde aardolieproducten, alsmede titaan, aluminium, koper, nikkel, palladium en ijzererts van of door Rusland naar de Unie; of
• f) de aankoop, de invoer of het vervoer naar de Unie van steenkool en andere vaste fossiele brandstoffen tot 10 augustus 2022.

De andere lidstaten en de Europese Commissie moeten binnen twee weken na de toekenning van deze afwijking op de hoogte worden gebracht.