Pollumesh of het ‘Smog Eating Billboard’ is een reclamebord van 100 m2, gecoat met een chemische stof (titaniumdioxide) die via zonlicht luchtverontreinigende stoffen aantrekt en reinigt (fotokatalyse). Het bord werd in 2019 ontwikkeld door een multidisciplinair team van vrouwelijke academici van de Universiteit van Monterrey: twee industrieel ontwerpers, een ingenieur voor duurzame innovatie en energie en een architect.
Met dit reclamebord wilden de projectpartners de luchtkwaliteit verbeteren, bewustzijn creëren bij mensen en bedrijven sensibiliseren dat er wel degelijk oplossingen kunnen worden gecreëerd die een positieve impact kunnen hebben op milieu en maatschappij. Het bord zou zo’n vijf jaar mee gaan.
Er zijn nog projecten en experimenten waarbij gewerkt wordt met stoffen die bepaalde luchtzuiverende eigenschappen zouden hebben, maar waar de beloofde luchtzuivering niet gerealiseerd werd. Het chemische bestanddeel waarvan sprake voor dit billboard is titaniumdioxide. Dat wordt in België al vele jaren gebruikt in de betonsector als coating. De luchtzuiverende eigenschappen zouden echter zeer beperkt zijn. Een ander belangrijk aspect is ook dat Europa titaniumdioxide vorig jaar op de lijst met kankerverwekkende stoffen heeft geplaatst. Titaniumdioxide lijkt dus minder aangewezen als oplossing.
We wilden dit project vooral vernoemen omwille van de unieke, en misschien minder voor de hand liggende samenwerking met de artistieke sector.
Geleerde lessen
- Durf ook te investeren in partnerschappen die minder voor de hand liggen.
Iedereen heeft de mond vol van ‘quadruple helix’- samenwerking. In deze snel veranderende digitale wereld, beschikt geen enkele stad of gemeente over alle kennis en expertise nodig om te innoveren. Samenwerking is cruciaal. Bedrijven, industrie, onderwijsinstellingen en de burger… beschikken over veel know-how. Een slimme gemeente betrekt al deze partners, faciliteert de kennisuitwisseling en werkt in co-creatie.
- Vergeet de creatieve sector niet.
Bij technologische innovatie of smart city-projecten wordt vaak snel de link gelegd met technologische bedrijven en kenninstellingen met een bepaalde technologische expertise of kennis in het beleidsdomein waarbinnen je wil innoveren. De creatieve sector wordt hierbij vaak over het hoofd gezien. Nochtans is binnen deze sector heel wat nuttige kennis aanwezig, o.a. op vlak van design van producten en diensten. Bij het woord design wordt meestal gedacht aan het ontwerpen van dingen zoals meubelen, kledij en juwelen… maar ook strategieën, organisaties, systemen... kunnen worden ontworpen. Net als diensten en beleid. Het proces om tot diensten en regelgeving te komen, kan daarom ook worden beschouwd als een design activiteit.
Denken en werken als een designer kan er voor zorgen dat organisaties, zoals lokale besturen, hun dienstverlening, processen en strategieën op een andere, betere manier gaan vormgeven. Denk hierbij aan het proces van ‘design thinking’ , dat proces bestaat uit een aantal stappen:
1. Empathisch begrip krijgen (inleven in de gebruiker)
2. Het probleem definiëren
3. Ideeën creëren
4. Prototyping
De werkwijze van ‘design thinking’ focust op het creëren van zoveel mogelijk ideeën en anderzijds op het snel testen van deze ideeën alvorens er daadwerkelijk een idee in de praktijk wordt gebracht.
In de creatieve sector is dus wel interessante kennis en ervaring aanwezig die kan helpen bij het ontwerpen, stroomlijnen en testen van een project en experiment met een bepaalde technologie, in functie van de noden van de eindgebruiker.
Bij technologische oplossingen in de publieke ruimte speelt het design ook een belangrijke rol: niet alleen het design in functie van het gebruiksgemak maar ook in functie van een mooie integratie in het straatbeeld. Daarnaast kan een samenwerking met een creatievere of artistiekere partner ook helpen om een bepaalde probleem of oplossing visueel te maken. Een installatie of prototype die aanspreekt, kan je helpen om draagvlak te creëren bij de doelgroep.
- Benut de kennis van studenten
Een lokaal bestuur kan ervoor kiezen om nauwer samen te werken met haar studentenpopulatie. Ook al heb je geen universiteit of hogeschool op jouw grondgebied, mogelijks heb je een diversiteit aan studenten en docenten die wonen in jouw gemeente en werken/studeren in allerlei richtingen én die dus over kennis beschikken die jouw lokaal bestuur kan vooruithelpen. Organiseer daarom eens een brainstormavond of een hackathon met studenten en andere geïnteresseerden rond een bepaalde gemeentelijke uitdaging. De kans is groot dat je tot nieuwe inzichten komt.
- Opgepast voor valse beloften
Bij een project waarbij een nieuwe technologie of innovatie wordt ingeschakeld, is het belangrijk om je op voorhand goed te informeren over de mogelijkheden én beperkingen van de technologie. Dit project heeft kritiek gekend omwille van de zogenaamde luchtzuiverende eigenschappen van de gebruikte stof, die toch niet zo goed zou werken als verhoopt. Wil je als lokaal bestuur graag aan de slag met een nieuwe innovatieve oplossing? Leg je oor dan eens te luisteren bij andere besturen die reeds experimenteerden met de toepassing of hoor/vraag eens rond in het buitenland.
