Het zorglandschap is enorm versnipperd. Hulpverleners werken naast elkaar zonder zicht te hebben op het volledige aanbod aan zorg en ondersteuning. In zijn beleidsvisie streeft de minister naar een geïntegreerd aanbod van zorg- en dienstverlening en dit op drie niveaus: de eerstelijnszone, de regionale zorgzone en het Vlaams Instituut voor de Eerstelijn (Vivel).
Niveau 1: Eerstelijnszones
De eerstelijnszones zijn gebieden van minimum 70.000 inwoners. Ze werden op 29 juni 2018 bij besluit van de Vlaamse Regering vastgelegd. Meer informatie op www.eerstelijnszone.be.
In de opstartfase stuurt een veranderteam de eerstelijnszone aan; dit team koppelt terug naar een ruimer veranderforum. Tijdens deze eerste fase, die loopt van 1 maart 2018 tot eind 2019, krijgt elke eerstelijnszone een financiële ondersteuning van 12.000 euro.
Tegen eind 2019 moet in elke eerstelijnszone een zorgraad samengesteld zijn die dan de aansturing van de eerstelijnszone overneemt van het veranderteam. De zorgraad moet prioritair volgende taken ter harte nemen:
- de organisatie en het aanbod afstemmen op de zorg- en ondersteuningsvragen;
- de ontwikkeling van het geïntegreerd breed onthaal ondersteunen, waaronder de afstemming en samenwerking met zorgaanbieders en het realiseren van een maximale rechtentoekenning en toegang tot diensten en voorzieningen;
- interdisciplinaire samenwerking, waaronder gegevensdeling, stimuleren;
- kringwerking stimuleren
- invulling van de sociale kaart mee ondersteunen.
Een zorgraad moet samengesteld zijn uit de verschillende actoren actief in de eerste lijn. De zorgraad omvat:
- een cluster lokale besturen (6 zetels),
- een cluster welzijn (6 zetels),
- een cluster gezondheid (6 zetels),
- een vertegenwoordiging van personen met een zorg- en ondersteuningsvraag (2 zetels) en
- nog 4 optionele zetels.
Lokale besturen zijn in de zorgraad minstens vertegenwoordigd via de cluster lokale besturen. Deze cluster vult men in vanuit de regiefunctie met oog op de verschillende beleidsdomeinen zoals wonen, welzijn, vrije tijd, tewerkstelling, onderwijs, … Het is belangrijk dat lokale besturen in de eerstelijnszone afspreken wie ze afvaardigen voor deze cluster.
Lokale besturen die ook actor zijn in de welzijnscluster, bv. als ze een eigen dienst voor gezinszorg hebben, een lokaal dienstencentrum, een woonzorgcentrum, de sociale dienst van het OCMW, bekijken met de sector wie de vertegenwoordiging op zich neemt. Hiervoor zal men dus in overleg moeten gaan met de andere actoren op het terrein.
Niveau 2: Regionale zorgzones
De regionale zorgzone omvat een gebied van minimaal 300.000 inwoners en is de som van 1 tot 4 eerstelijnszones. Op 29 maart keurde de Vlaamse Regering de indeling van Vlaanderen in 14 regionale zorgzones goed. Hiervoor werden de werkingsgebieden van verschillende Vlaamse zorgactoren (logo's, netwerken GGZ, palliatieve netwerken, expertisecentra dementie) op elkaar gelegd en vergeleken. Meer informatie in de mededeling aan de leden van de Vlaamse Regering.
De taken van het regionaal zorgplatform zijn:
- het aanbod aan zorg en ondersteuning afstemmen op de behoeften van de bevolking binnen het grondgebied;
- eerstelijnszorg en gespecialiseerde zorg op elkaar afstemmen;
- problemen, drempels of knelpunten behandelen die niet door de zorgraden binnen hun werkgebied kunnen opgelost worden.
De regionale zorgzone wordt aangestuurd door een regionaal zorgplatform. Dit regionaal zorgplatform bestaat minstens uit de Logo's, de palliatieve netwerken, de ziekenhuizen en ziekenhuisnetwerken, de expertisecentra voor dementie, de geestelijke gezondheidszorgnetwerken, een afvaardiging van de zorgraden en de verenigingen van mantelzorgers en gebruikers.
Niveau 3: Vlaams Instituut Eerste Lijn (Vivel)
Het Vlaams Instituut Eerste lijn Lijn krijgt volgende opdrachten:
- informatie en data samenbrengen en ontsluiten;
- methodieken, tools ontwikkelen;
- zorgaanbieders van de eerste lijn adviseren, coachen, vormen en sensibiliseren;
- innovatie stimuleren;
- Bijdragen tot en opvolgen van toegankelijkheid en kwaliteit van de eerstelijnszorg;
- de Vlaamse overheid adviseren.
De algemene vergadering en de Raad van Bestuur van Vivel is in grote lijnen samengesteld zoals de zorgraden van de eerstelijnszones, weliswaar met toevoeging van een vertegenwoordiging van de ziekenhuizen.
