Ziekenhuis AZ Zeno ‘koopt’ groenten direct bij Polderveld

Als eerste ziekenhuis in België kiest AZ Zeno bewust voor lekkere, gezonde en eerlijke groenten van dichtbij. De groenten komen van Het Polderveld, een zelfoogstboerderij in Westkapelle gebaseerd op de principes van CSA-landbouw (Community-Supported Agriculture). De samenwerking loopt enkele jaren en dat gaat vlot. AZ Zeno bereidt zo’n 1000 verse maaltijden per dag in de eigen grootkeuken. 15% van de groenten die ze in de keuken nodig hebben nemen ze direct af van boer Lieven.

Eigenlijk koopt het ziekenhuis niet zomaar groenten bij boer Lieven, maar hebben ze een structurele overeenkomst. Samen stellen ze eerst een zaaiplan op (prestatieverbintenis) met de afspraak om in afgesproken periodes oogstklare groenten te hebben (resultaatverbintenis). De volumes en gewichten worden op voorhand ingeschat (bv. 300 gram per venkel) en in samenspraak wordt elke week beslist wanneer een groente geoogst wordt.

Als het weer meezit, zijn de groeten groter, als het weer tegenzit kleiner. Maar boer Lieven krijgt de afgesproken som voor de geleverde arbeid. AZ Zeno draagt dus mee het teeltrisico. Eigenlijk hanteert men hier het principe van een zelfoogstboerderij. Daar betalen de leden vooraf een afgesproken jaarprijs en delen het risico met de boer.

Door toch voldoende te variëren van gewassen, valt de opgetelde oogst van een heel jaar steeds mee, zegt Pieter van AZ Zeno. 2018 was een topjaar voor sla en courgette bijvoorbeeld, als de venkels dan kleiner uitvallen, wordt dat ruim gecompenseerd. Globaal is het ziekenhuis financieel evengoed af als dat ze via de groothandel zouden kopen. Lieven en Pieter stellen een teeltplan op met groenten die duurder zijn via de veiling (venkel), niet te verkrijgen zijn via de veiling (bv. boerenkool of rode kropsla) of gewoon veel beter van smaak (franse peterselie, look, paskoi). Het gemak van teelt is een ander criterium dat weegt in de keuze van de groenten.

Als meerdere grootkeukens in Vlaanderen een deel van hun volumes (bv 10%) via een directe samenwerking met de boer verkrijgen, dan kan dit een hefboom zijn om meer boeren te doen omschakelen op directe samenwerking en hun teelten en afzetkanalen te diversifiëren.

Bekijk ook deze presentatie voor meer info omtrent het project. 

Contactgegevens

 

Waarom werkt dit project?

  • Een beperkt aandeel (10%) van de groenten nodig in de keuken komt van de boer. Criteria bij de keuze van deze groenten: goedkoper of beter van kwaliteit dan via de groothandel of indien ze niet te verkrijgen zijn via de groothandel.
  • AZ Zeno werkt niet met een klassieke aanbesteding waarbij het volumes koopt maar met directe afspraken met de boer over het teeltplan. Hierdoor zijn ze ook niet gebonden aan aanbestedingsprocedures.
  • Het gedeelde risico zorgt betekent een win-win-situatie: de boer is zeker van zijn inkomen en door de teeltspreiding is de totale jaaroogst qua volume hoger dan als AZ Zeno deze volumes via de groothandel aankoopt

Valkuilen en uitdagingen

  • Een grootkeuken moet al met verse producten werken, anders is de drempel te hoog voor een directe samenwerking met boeren
  • Er moet binnen de directie en de hele organisatie en grootkeuken een wil zijn om met gezonde en verse voeding te werken