Gezondheidsbeleid

Gezondheid is een fundamenteel recht voor iedereen. Het betekent niet alleen niet ziek zijn, het gaat ook om zich lichamelijk en geestelijk goed voelen. Elke inwoner van een gemeente of stad heeft recht op gezondheid, maar niet iedereen heeft dezelfde kansen op een goede gezondheid.

Het gezondheidsbeleid in ons land is vooral een bevoegdheid op federaal en Vlaams niveau. De federale bevoegdheden richten zich voornamelijk op de gezondheidszorg (zorgverstrekking, uitoefening van de geneeskunde, geneesmiddelen). Bij de staatshervorming van 1980 werden gezondheidsbevordering en ziektepreventie uitdrukkelijk toegewezen aan de Gemeenschappen.

Volgens de Nieuwe Gemeentewet is de gemeente verantwoordelijk voor de bescherming van de openbare gezondheid op haar eigen grondgebied. Er moeten passende maatregelen genomen worden om rampen en plagen zoals epidemieën te voorkomen en/of in te grijpen om ze te doen ophouden. Verder geeft de organieke wet op de OCMW's, hen de verantwoordelijkheid voor de nodige dienstverlening en zorg voor iedereen die in het Rijk verblijft. Ook preventieve hulp valt hieronder. Bovendien krijgt het OCMW expliciet de opdracht om het initiatief te nemen voor de oprichting en het beheer van de diensten die nodig zijn, bijvoorbeeld een eigen thuiszorgdienst, nachthulp of een ziekenhuis. Het lokaal bestuur heeft geen andere wettelijk vastgelegde verplichtingen inzake gezondheid. In het decreet Lokaal Bestuur is de verantwoordelijkheid met betrekking tot gezondheid in een breder kader ingebed: "De gemeenten en openbare centra voor maatschappelijk welzijn beogen om op het lokale niveau duurzaam bij te dragen aan het welzijn van de burgers en verzekeren een burgernabije, democratische, transparante en doelmatige uitoefening van hun bevoegdheden. De gemeenten zijn overeenkomstig artikel 41 van de Grondwet bevoegd voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang. Voor de verwezenlijking daarvan kunnen ze alle initiatieven nemen. Ze beogen om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied."

Het huidige lokale gezondheidsbeleid wordt vooral vormgegeven door een Vlaams sectoraal beleid en legt de klemtoon op ziektepreventie en gezondheidspromotie. Als men wil inzetten op gezondheid als fundamenteel recht voor iedereen, dan is het nodig om als lokaal bestuur aandacht te hebben voor zowel ziektepreventie, gezondheidspromotie als voor het curatieve gezondheidsbeleid en de toegankelijkheid van de gezondheidszorg.

Verschillende partners (Vlaams Instituut Gezond Leven, VAD, Logo's,…) ontwikkelden hulpmiddelen om een lokaal gezondheidsbeleid uit te bouwen.